Wieloodłamowe złamanie kości ramiennej jest urazem skomplikowanym i wymagającym odpowiedniego leczenia. Stosuje się stabilizację wewnętrzną, która zapobiega przemieszczaniu się odłamów i zapewnia ich stabilizację. Zawsze nieodłącznym elementem leczenia jest fizjoterapia. Szacuje się, że złamania trzonu kości ramiennej stanowią do około 5% wszystkich złamań, są więc bardzo częste.
Wieloodłamowe złamanie kości ramiennej – przyczyny
Najczęstszą przyczyną złamania kości ramiennej (również wieloodłamowego) są urazy bezpośrednie, czyli np. uderzenie w ramię czy wypadek samochodowy. Innymi przyczynami mogą być urazy pośrednie, czyli upadek na wyciągniętą przed siebie kończynę górną. Zdarza się to jednak znacznie rzadziej, głównie u pacjentów z osteoporozą. Wieloodłamowe złamanie kości ramiennej najczęściej wynika z zadziałania siły skrętno-zginającej.
Badania obrazowe
Należy wykonać radiogramy kości ramiennej w projekcji AP i bocznej. Na zdjęciach, oprócz trzonu kości ramiennej, powinny być też widoczne staw ramienny oraz staw łokciowy. Aby otrzymać 2 prostopadłe projekcje, należy obracać chorego, a nie jego ramię.
Poza przypadkami, gdy podejrzewa się złamanie patologiczne, rzadko istnieją wskazania do wykonania tomografii komputerowej, scyntygrafii kośćca czy badania rezonansu magnetycznego.
Leczenie operacyjne wieloodłamowego złamania kości ramiennej
Wieloodłamowe złamanie kości ramiennej wymaga leczenia operacyjnego. Do najczęściej stosowanych metod należą:
- otwarte nastawienie złamania i zespolenie płytkowe;
- zespolenie śródszpikowe.
Głównym celem zespolenia jest osiągnięcie stabilizacji względnej. Do tej pory nie określono jasnych kryteriów zarówno dotyczących wyboru długości, wielkości płyty, jak i liczby śrub, chociaż w większości zaleca się użycie płyt dłuższych z wprowadzeniem śrub w obwodowych częściach płyty. Takie zespolenie jest bardziej elastyczne, a śruby nie oddziałujące są rozłożone na większym odcinku, co pozwala osiągnąć względną stabilność.
Podsumowując, celem leczenia jest uzyskanie zrostu odłamów w akceptowalnym ustawieniu oraz przywrócenie funkcji kończyny do stanu sprzed urazu.
Zespolenie płytkowe
Pomimo istnienia wielu metod zespolenia złamań trzonu kości ramiennej w dalszym ciągu standardem, z którym należy porównywać inne metody, jest otwarte nastawienie i stabilizacja z użyciem płyty. Zabieg ten można wykonać przez szereg dostępów, m.in. przez dostęp przedni (lub przednio-boczny), tylny, bezpośredni boczny lub bezpośredni przyśrodkowy. Najczęściej wybierany jest dostęp przedni i tylny.
Dostęp przedni jest wskazany w przypadku złamań bliższych 2/3 trzonu kości ramiennej, natomiast dostęp tylny zapewnia doskonałą wizualizację dalszych 2/3 kości ramiennej, jak również zależnie od wybranej płaszczyzny preparowania odpowiedniej 1/3 części bliższej.
W przypadku prostych złamań pozwalających na bezpośrednie nastawienie metodą z wyboru jest zastosowanie śruby ciągnącej z płytą neutralizującą lub płytki kompresyjnej. W złamaniach wieloodłamowych właściwsze wydaje się zastosowanie pośredniego nastawienia i zespolenia płytą mostującą, co zapobiega dodatkowemu uszkodzeniu tkanek miękkich. To z kolei niekorzystnie wpływa na gojenie.
Zespolenie śródszpikowe
Wskazania do zastosowania tej metody to złamania:
- wielopoziomowe, gdy zespolenie płytą wymagałoby rozległego preparowania tkanek miękkich;
- u pacjentów z bardzo zaawansowaną osteoporozą.
Do zespoleń śródszpikowych trzonu kości ramiennej wykorzystuje się 2 rodzaje implantów – pręty elastyczne oraz gwoździe ryglowane. Przyjmuje się, że wprowadzenie gwoździa śródszpikowego od strony końca bliższego kości ramiennej wiąże się z wysokim, ryzykiem wystąpienia bólów barku.
Powikłania
Do powikłań wieloodłamowego złamania kości ramiennej zalicza się:
- uszkodzenie nerwu promieniowego;
- uszkodzenia naczyniowe;
- brak zrostu;
- zrost w nieprawidłowym ustawieniu.
Najczęściej występuje uszkodzenie nerwu promieniowego, ponieważ aż u około 18% pacjentów. Brak zrostu dotyczy 15% pacjentów, zaś uszkodzenia naczyniowe zalicza się do rzadkich.
Rehabilitacja pooperacyjna
Bezpośrednio po zabiegu należy rozpocząć ćwiczenia ręki i nadgarstka w pełnym zakresie ruchów. Ruchy barku i ramienia należy rozpocząć po ustąpieniu dolegliwości bólowych i po stwierdzeniu zrostu. W pierwszych dniach prowadzi się delikatne ruchy bierne zgięcia i prostowania, później można dołączyć ruchy odwodzenia i przywodzenia.
Rehabilitacja, w zależności od etapu po złamaniu, obejmuje:
- łagodzenie bólu;
- stymulowanie resorpcji obrzęków;
- mobilizację blizny pooperacyjnej;
- poprawę ruchomości (należy zwrócić uwagę na kontrolę łopatki).
Poprawę ruchomości uzyskuje się dzięki różnym technikom, m.in. mobilizacyjnym, terapii manualnej, funkcjonalnej nauki ruchu wg Klein-Vogelbacha czy PNF.
Terapię można uzupełniać metodami pomocniczymi, które nie mają szczególnie istotnego wpływu na proces leczenia, ale mogą go wspomóc. Są to np. zabiegi fizykalne (magnetoterapia, laseroterapia) czy wprowadzenie suplementacji (np. kolagen, witamina D).
Na poniższym filmie pokazujemy jak może przebiegać rehabilitacja u pacjenta z naszego Centrum Fizjoterapeuty po przebytym, wieloodłamowym złamaniu kości ramiennej:
Zostaw komentarz