Rehabilitacja po endoprotezie kolana jest najważniejszym czynnikiem gwarantującym powrót do sprawności oraz profilaktykę powikłań pooperacyjnych. Sprawność ta nigdy nie będzie na tyle wysoka, aby pacjent mógł intensywnie obciążać stawy kolanowe czy wykonywać wiele dyscyplin sportowych. Wystarcza jednak do całkowitej samodzielności, zapewnia bezbolesne chodzenie oraz umożliwia wykonywanie mniej obciążających aktywności.
Na czym polega endoprotezoplastyka kolana?
Endoprotezoplastyka stawu kolanowego polega na usunięciu zniszczonych struktur powierzchni stawowych i zastąpieniu ich nowymi, sztucznymi i niezniszczonymi. Mówiąc w skrócie – fizjologiczne, ale uszkodzone tkanki zastępuje się protezą. Każda całkowita endoproteza składa się z 2 głównych elementów:
- metalowych struktur zastępujących dalszą część kości udowej oraz bliższą część kości piszczelowej;
- wkładki znajdującej się między nimi wykonanej z tworzywa sztucznego.
Implanty muszą być wykonane z tworzywa obojętnego dla ludzkiego organizmu, aby nie doszło do odrzucenia protezy. Zabieg przeprowadza się zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym i trwa on do 2 godzin. Elementy metalowe protezy mocuje się do powierzchni kości za pomocą specjalnego kleju zwanego cementem. Endoprotezoplastykę kolana wykonuje się w przypadkach, gdy doszło do znacznego zniszczenia struktur stawu kolanowego, co uniemożliwia bezbolesne i sprawne poruszanie się, przy czym metody leczenia zachowawczego nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego kończy się sukcesem u około 90% pacjentów. Należy jednak pamiętać, że choć można wrócić do sprawności, a proteza znacznie zredukuje ból i zwiększy zakres ruchomości w stawie, wykonywanie wszystkich czynności sportowych nie będzie możliwe.
Rehabilitacja po endoprotezie kolana
Kluczowym elementem powrotu do pełnej sprawności jest odpowiednio prowadzona rehabilitacja po endoprotezie kolana. Składa się z 3 etapów.
Wczesny okres pooperacyjny
Jest to czas, gdy pacjent znajduje się jeszcze w szpitalu, a więc do 3 tygodni po operacji. Należy wykonywać proste ćwiczenia, które zapobiegną zakrzepicy oraz poprawią pracę pompy mięśniowej, dzięki czemu wszystkie tkanki będą lepiej odżywione i ukrwione. Wpłynie to pozytywnie na procesy gojenia. Pod koniec tego etapu pacjent powinien uzyskać zgięcie w stawie kolanowym przynajmniej 90 stopni, przy deficycie wyprostu maksymalnie 5 stopni podczas ruchu biernego.
Ważne są wzmacniające ćwiczenia izometryczne, podnoszenie prostej kończyny dolnej celem wzmacniania mięśni zginaczy stawu biodrowego oraz nauka poruszania się z pomocą dwóch kul ortopedycznych. Już od pierwszych dni operowana kończyna dolna powinna być całkowicie wyprostowana, aby nie przyczyniać się do tworzenia przykurczów mięśniowych. Nie wolno układać pod staw kolanowy poduszek czy wałków.
Okres rehabilitacji poszpitalnej
Trwa do 8 tygodni od operacji i ma najistotniejsze znaczenie dla odzyskania sprawności. Dlatego warto skorzystać z pomocy i umówić się na wizytę u fizjoterapeuty, który posiada doświadczenie i specjalizuje się w rehabilitacji ortopedycznej. W tym okresie rozpoczyna się treningi propriocepcji, zwiększa zakres ruchomości oraz siły mięśniowej. Większość pacjentów jest gotowa do podjęcia bardziej zaawansowanych ćwiczeń w okresie 2-4 tygodni od dnia operacji. Celem jest uzyskanie zgięcia stawu kolanowego przynajmniej do 100 stopni oraz pełnego wyprostu. Siła mięśniowa w skali Lovetta powinna oscylować na poziomie 4-5.
Stosuje się więc ćwiczenia wzmacniające z gumami i taśmami rehabilitacyjnymi, równoważne z poduszkami sensorycznymi, a także ćwiczy się chodzenie po pochyłym podłożu. Chodzenie po schodach powinno stopniowo odbywać się bez użycia jednej kuli ortopedycznej, a później całkowicie bez nich. Wprowadza się również techniki manualne w odniesieniu do mięśni kulszowo-goleniowych, mięśnia czworogłowego uda oraz mięśnia brzuchatego łydki.
Okres późny
Okres późny ma na celu dobór ćwiczeń w taki sposób, aby maksymalnie zwiększyć sprawność pacjenta. Nie należy uprawiać sportów generujących duże obciążenia dla stawów kolanowych, zwłaszcza gier zespołowych, łyżwiarstwa czy podnoszenia ciężarów. Rekomenduje się natomiast nordic walking, niektóre formy tańca oraz spacery i jazdę na rowerze. Jednocześnie pacjent nie powinien przekraczać dystansu 4,5 km. Pływanie możliwe jest dopiero po całkowitym wygojeniu się ran pooperacyjnych. Zarówno w okresie rehabilitacji poszpitalnej, jak i w okresie późnym, fizjoterapeuta stosuje suche igłowanie oraz techniki mobilizacji blizny. Dodatkowo wykorzystuje się kinesiotaping w celu wspomagania terapii właściwej.
W trakcie całej rehabilitacji po endoprotezie kolana zaleca się również wprowadzenie odpowiednio zbilansowanej diety bogatej w kolagen, wapń, cynk, fosfor i witaminę C, a także picie dużej ilości wody.
Zostaw komentarz