Ból pleców między łopatkami

Ból pleców między łopatkami to dość powszechny problem, zwłaszcza u pacjentów, którzy doznali jakiegoś urazu. Do takiego bólu może dojść na wskutek wypadku (spadek z wysokości na plecy, wypadek komunikacyjny) czy innego, niespodziewanego zdarzenia. Częstą przyczyną bólu pleców między łopatkami może być np. gwałtowne obrócenie tułowia podczas prowadzenia samochodu. Kierowca, chcąc spojrzeć szybko za siebie w obawie o stłuczkę podczas cofania, bardzo mocno napina mięśnie pleców i kończyn górnych, co owocuje silnym i przeszywającym bólem pleców między łopatkami. Wydawać by się mogło, że taki ból zwiastuje uszkodzenie jakichś struktur kręgosłupa (np. przepuklinę kręgosłupa) lub naciągnięcie czy naderwanie mięśnia.

Co zrobić gdy pojawi się ból pleców między łopatkami?

Przede wszystkim nie panikować, a najlepiej udać się nawet tego samego dnia do specjalisty: lekarza lub fizjoterapeuty. Ideałem byłaby sytuacja, kiedy tuż po incydencie i pojawieniu się bólu między łopatkami idziemy do lekarza pierwszego kontaktu czy lekarza ortopedy. Ten daje nam skierowanie na badanie diagnostyczne, np. RTG, aby wykluczyć złamanie czy pęknięcie jakiejkolwiek struktury w obrębie kręgosłupa piersiowego, łopatki czy żeber. Następnie po wykluczeniu urazu kostnego jak najszybciej odwiedzamy fizjoterapeutę, który rozluźnia napięte mięśnie. Wiadomo, że idealne scenariusze rzadko się zdarzają (kolejki do lekarzy, którzy i tak nie przepiszą nam diagnostyki, bo „przecież aż tak nie boli” itp.).

Dostęp do fizjoterapeuty jest obecnie nieco mniej utrudniony niż kilkanaście lat temu, więc jeżeli nie do lekarza to na pewno należy zgłosić się właśnie do fizjoterapeuty. Pomimo braku diagnostyki obrazowej, wprawny terapeuta jest w stanie określić potencjalne uszkodzenia układu kostno-mięśniowego, jakie mogą towarzyszyć bólowi pleców między łopatkami (odpowiednie testy funkcjonalne i rzetelnie przeprowadzony wywiad z pacjentem). Przy braku prawidłowej diagnostyki obrazowej, fizjoterapeuta będzie działał tak, jakby doszło do poważnego uszkodzenia. Taka ostrożność to bezpieczeństwo zarówno dla pacjenta jak i fizjoterapeuty.

Nic nie złamałem a boli, czy to jedynie napięte mięśnie?

Prawdopodobnie tak. Należy jednak wiedzieć, że wypadek i pojawienie się bólu między łopatkami to teoretycznie prosty odruch obronny naszego ciała. To właśnie układ nerwowy będzie odpowiedzialny za obronne napięcie mięśni, zwłaszcza w niespodziewanej sytuacji takiej jak wypadek komunikacyjny, ale także gwałtowne szarpnięcie czy chęć szybkiego podniesienia ciężkiego przedmiotu z ziemi (rwa kulszowa).

Ból pleców między łopatkami to tak na prawdę reakcja układu nerwowego i niekiedy chęć zablokowania niektórych segmentów kręgosłupa piersiowego. Wszystko po to, aby nie doszło do większych uszkodzeń tkanki kostnej (złamania, pęknięcia kręgu czy żeber) i tkanek miękkich (naderwanie mięśnia czy więzadeł, uszkodzenie rdzenia kręgowego lub nerwu obwodowego). Ten prosty i skuteczny mechanizm obronny naszego ciała niestety pozostawia pewien ślad w postaci mocno napiętych struktur mięśniowych. W Centrum Fizjoterapeuty pracujemy z naszymi pacjentami nie tylko rozluźniając te mięśnie. Rozluźniamy także układ nerwowy, który przez pewien czas będzie nadal aktywizował mięśnie do obronnego skurczu. Centra jego napięć mogą znajdować się dość daleko od miejsca urazu (głowa, okolica brzucha). Dlatego nie powinno dziwić, że fizjoterapeuta zaczyna pracę właśnie od tych, oddalonych okolic ciała pacjenta.

Terapia na ból pleców między łopatkami

Na powyższym materiale wideo zastosowano techniki odreagowania układu współczulnego (Medycyna Manualna oraz Funkcjonalna Terapia Trzewi), ale także czysto ortopedyczne rozluźnianie różnych struktur mięśniowych. Cennym narzędziem wspomagającym terapię jest wałek igłowy, dzięki któremu dochodzi do zwiększenia ukrwienia okolicy urazu, a tym samym do relaksacji zarówno układu mięśniowego jak i nerwowego. Istotnym elementem jest terapia w obrębie narządów wewnętrznych (wątroba, pęcherzyk żółciowy, nerki) głównie z uwagi na historię innych dolegliwości pacjenta, o których fizjoterapeuta dowiedział się z wywiadu.

Pamiętajmy, że ból pleców między łopatkami może przybierać różne formy. Może to być jedynie obronnie napięty mięsień, ale mogło także dojść do uszkodzenia kręgosłupa. Za każdym razem dojdzie do napięcia w obrębie układu współczulnego i tym samym napięcia mięśni. Jednak przy występowaniu np. pęknięcia żebra wskutek upadku z wysokości, układ sympatyczny będzie nieustająco drażniony. W związku z tym, pomimo przeprowadzonej terapii może dochodzić do nawrotów obronnego napięcia mięśni i ustawczego pojawiania się bólu między łopatkami.

Dlatego przed przystąpieniem do pracy fizjoterapeuta powinien zapoznać się z całą historią zdarzenia. Ważne jest, aby wykonać odpowiednie testy wykluczające większe uszkodzenia ciała pacjenta. Jeżeli natomiast nie doszło do uszkodzenia kości czy zerwania struktur tkanek miękkich, to terapia będzie przechodziła bez większych problemów i nawrotów napięć. W takim przypadku ból pleców między łopatkami powinien ustąpić już po pierwszej wizycie w gabinecie fizjoterapeuty.

Drogi pacjencie, pamiętaj!

Pacjent powinien także mieć na uwadze, że pozbycie się bólu między łopatkami w znacznym stopniu nie oznacza „cudownego uzdrowienia”. Jedynie stworzenie przez fizjoterapeutę odpowiednich warunków do regeneracji ciała. W tym momencie należy uważać, aby nie powtarzać mechanizmów, przez które doszło do urazu. Fizjoterapeuta z pewnością powinien także zalecić jedną z form autoterapii np. wałek igłowy czy foam roller, aby przyspieszyć procesy regeneracyjne.

Dobrą praktyką jest również zadanie pacjentowi 1-2 ćwiczeń, dzięki którym będzie mógł wzmocnić mięśnie, których napięcie wywołało ból między łopatkami. Często zdarza się, że do wywołania mocnego bólu doszło na skutek niewydolnych mięśni. Mięśnie zamiast zaabsorbować znaczną część przeciążeń i nadal funkcjonować, postanowiły bardzo silnie napiąć się w obronie, ryzykując naderwanie czy nawet zerwanie.