Nierówność kończyn dolnych negatywnie wpływa na cały organizm, przyczyniając się do zaburzeń biomechaniki chodu i zwiększając ryzyko powstawania wad postawy. Zawsze należy ustalić rodzaj patologii (nierówność strukturalna lub nierówność funkcjonalna), aby móc tym samym wdrożyć odpowiednie leczenie. Zwykle wystarczy fizjoterapia, w skrajnych przypadkach niezbędne jest jednak postępowanie chirurgiczne.
Nierówność kończyn dolnych – przyczyny
Strukturalna nierówność kończyn dolnych wiąże się z realnym skróceniem kości w obrębie kończyny dolnej (np. kość udowa, kość piszczelowa, kość strzałkowa) i może wynikać m.in. z:
- wad anatomicznych wrodzonych o charakterze ograniczonym, np. wady stawów, poszczególnych kości;
- wad wrodzonych uogólnionych, np. wady wzrostowe chrząstek (achondroplazja i inne dyschondrozy), niektóre choroby metaboliczne i hormonalne;
- choroby Perthesa;
- niedowładów powodujących upośledzenie wzrostu kości;
- czynników naczyniowych, takich jak przerost chorej kończyny w rozległym naczyniaku;
- czynników poinfekcyjnych;
- czynników pourazowych, np. źle wygojonego złamania kości długich lub uszkodzenia chrząstki wzrostowej u dzieci;
- chorób nowotworowych.
Z kolei czynnościowa (funkcjonalna) nierówność kończyn dolnych tak naprawdę nie wynika z rzeczywistego skrócenia kości, lecz z zaburzeń w obrębie tkanek miękkich, w efekcie czego dochodzi do rotacji lub skręcenia miednicy. Wówczas kończyna staje się pozornie krótsza. Jednak odpowiednie działania fizjoterapeutyczne sprawiają, że można tę asymetrię skorygować. Możliwymi przyczynami czynnościowej asymetrii kończyn dolnych są:
- swoiste i nieswoiste stany zapalne stawów;
- choroby nowotworowe tkanek miękkich lub narządów miednicy mniejszej;
- nadmierne napięcie mięśniowe w obrębie jednej kończyny dolnej lub miednicy;
- skręt lub rotacja miednicy;
- porażenia mięśni;
- wady postawy.
Do wystąpienia nierówności kończyn dolnych tego typu przyczynia się ponadto współczesny tryb życia, zwłaszcza przewlekłe siedzenie. W szczególności, gdy podczas siedzenia przyjmujemy niesymetryczną pozycję, np. z jedną nogą pod pośladkiem. Zagrożeniem jest też trenowanie z obciążaniem jednej strony ciała bardziej niż drugiej. Należy pamiętać, aby ćwiczyć zawsze symetrycznie na obie strony.
Nierówność kończyn dolnych – objawy i konsekwencje
Niekorygowana nierówność kończyn dolnych ma wiele konsekwencji, które prędzej czy później zaczną takiej osobie dawać objawy. Są to m.in.:
- dolegliwości bólowe miednicy i bóle kręgosłupa;
- szybsze powstawanie zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów kolanowych i stawów biodrowych w bardziej obciążanej kończynie dolnej;
- zaburzenia chodu;
- rozwój wad postawy w obrębie stopy, np. płaskostopie, tzw. haluksy i modzele;
- rozwój wad postawy niezwiązanych z kończynami dolnymi, szczególnie takich jak skolioza;
- dolegliwości bólowe mięśni i stawów, nasilone bardziej w jednej kończynie dolnej;
- zwiększenie ryzyka kontuzji.
Im dłużej trwa asymetria, tym bardziej będą nasilone konsekwencje.
Nierówność kończyn dolnych – diagnostyka
Nierówność kończyn dolnych diagnozuje się klasycznym pomiarem poszczególnych odcinków kończyny dolnej za pomocą zwykłego metra krawieckiego. Jednak pełne rozpoznanie wraz z typem asymetrii ustala się dopiero na podstawie badania RTG obu kończyn dolnych w całości.
Leczenie nierówności kończyn dolnych
Złotym standardem leczenia strukturalnej nierówności kości długich jest metoda Ilizarowa. Osteogeneza dystrakcyjna z zastosowaniem stabilizatora zewnętrznego Ilizarowa stała się po wielu latach uznaną metodą korekcji asymetrii kończyn dolnych, niezależnie od ich etiologii. Pozwala na jednoczasową elongację długości segmentów kończyn wraz z korekcją zaburzeń osiowych. Wydłużanie kończyny prowadzone z zastosowaniem stabilizatora zewnętrznego, niezależnie od jego typu, obejmuje nie tylko sam zabieg operacyjny związany z założeniem dystraktora i wykonaniem osteotomii, ale także cały długi okres dystrakcji, a następnie konsolidacji regeneratu kostnego. Po zakończeniu wydłużania kończyny zawsze wdraża się rehabilitację ruchową.
Zobacz również: Osteotomia kości piszczelowej.
Przy nierówności kończyn dolnych o charakterze czynnościowym leczenie opiera się na systematycznie prowadzonej rehabilitacji ruchowej. Fizjoterapeuta dąży do wyrównania napięć mięśniowych w obrębie kręgosłupa, kończyn dolnych oraz przede wszystkim miednicy. Celem jest ustawienie miednicy w odpowiedniej pozycji i przeciwdziałanie wadom postawy. Dokonuje się tego licznymi technikami manualnymi oraz indywidualnie dobranymi ćwiczeniami. Rokowania są bardzo dobre, jeśli pacjent wykazuje wysoką motywację i ćwiczy w domu zestaw zalecony przez specjalistę.
Zostaw komentarz