Ból kręgosłupa to jedna z częściej występujących dolegliwości, którą powszechnie obserwuje się w coraz młodszych grupach wiekowych. Wpływ na jej wystąpienie ma przede wszystkim współczesny tryb życia oraz błędne nawyki dnia codziennego. Diagnostyką i leczeniem bólów kręgosłupa zajmuje się fizjoterapeuta, zaś w zaawansowanych przypadkach należy zasięgnąć opinii również ortopedy.
Ból kręgosłupa – przyczyny
Ból kręgosłupa może mieć wiele przyczyn, w zależności od odcinka kręgosłupa, którego dotyczy problem. Poniżej podane zostały najczęstsze przyczyny dolegliwości bólowych kręgosłupa w zależności od jego odcinków.
Odcinek szyjny:
- protrakcja barków;
- siedzący tryb życia powodujący długotrwałe utrzymywanie zgiętej szyi, co ma miejsce np. podczas korzystania z laptopa czy telefonu komórkowego;
- kręcz szyi.
Odcinek piersiowy:
- plecy okrągłe;
- skoliozy i boczne skrzywienia kręgosłupa tej okolicy;
- odstające łopatki;
- klatka piersiowa kurza lub klatka piersiowa lejkowata;
- złamanie lub pęknięcie żeber.
Odcinek lędźwiowo-krzyżowy:
- kręgozmyk;
- plecy wklęsłe;
- nadmierne przodopochylenie miednicy;
- wypłaszczenie lordozy lędźwiowej;
- złamania kości ogonowej;
- zablokowanie stawu krzyżowo-biodrowego.
Bez względu na odcinek, przyczynami bólu kręgosłupa mogą być ponadto:
- zmiany zwyrodnieniowe, zwłaszcza gdy w ich przebiegu tworzą się osteofity;
- przepuklina kręgosłupa;
- dyskopatia;
- otyłość i nadwaga;
- słaba kondycja i słabe mięśnie stabilizujące (mięśnie CORE);
- choroby przewlekłe, np. cukrzyca, RZS;
- depresja;
- podeszły wiek, co wiąże się z niedoborami takich substancji jak m.in. kolagen i kwasu hialuronowy;
- nadmierne napięcie i przeciążenie mięśni przykręgosłupowych.
Ból może pojawić się w każdym odcinku kręgosłupa, jednak w większości przypadków zlokalizowany jest w odcinku lędźwiowo-krzyżowym (tzw. ból krzyża). Zgodnie z literaturą jest to dolegliwość niezwykle powszechna (doświadcza jej niemal każda osoba dorosła), przez co stała się problemem cywilizacyjnym, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych.
Ból kręgosłupa – objawy
Przebieg występowania bólu kręgosłupa może mieć charakter:
- ostry (trwa około 4-6 tygodni);
- podostry (upośledza wykonywanie czynności przez ponad 6 tygodni, ale nie dłużej niż 3 miesiące);
- przewlekły (trwa ponad 3 miesiące);
- nawrotowy.
W praktyce obraz kliniczny bólu kręgosłupa może różnić się wśród pacjentów. Ból może być tępy i rozlany, powodować sztywność kręgosłupa (zwłaszcza sztywność poranną) oraz ograniczać zakres jego ruchomości. To charakterystyczne np. dla choroby zwyrodnieniowej. Może jednak być ostry i promieniować do kończyny dolnej, co jest typowe dla rwy kulszowej w przebiegu dyskopatii lub kręgozmyku. Przy bólach odcinka szyjnego zaobserwować można rwę ramienną, nawracające bóle głowy, a nawet problemy z oddychaniem czy bóle stawów skroniowo-żuchwowych. Dlatego szczegółowy wywiad może efektywnie zawęzić obszar poszukiwań przyczyn.
Diagnostyka bólu kręgosłupa
Silne lub przewlekłe bóle kręgosłupa wymagają wykonania zdjęcia RTG, które uwidoczni ewentualne zmiany zwyrodnieniowe, osteofity czy przemieszczenia się kręgów. Istnieje również wiele testów funkcjonalnych wykorzystywanych w fizjoterapii, na podstawie których fizjoterapeuta ustala przyczynę. Przykładem jest choćby test Lasegue’a, który służy do rozpoznania rwy kulszowej czy wywołanie objawu Hoovera, który wykrywa u pacjenta symulację dolegliwości ze strony odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Pozwala więc sprawdzić czy rzeczywiście występuje u Pacjenta rwa kulszowa. Na poniższym filmie możemy zobaczyć jak wygląda przebieg tego rodzaju testu na przykładzie testu Hoovera u jednego z pacjentów naszego Centrum Fizjoterapeuty:
Dodatkowo, w diagnostyce bólu kręgosłupa wiele może powiedzieć specjaliście ocena napięcia mięśni grzbietu oraz ocena ruchomości poszczególnych kręgów względem siebie.
Ból kręgosłupa – leczenie
Systematyczna aktywność fizyczna nie tylko zapobiega, ale także może hamować proces rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych, w tym bólów kręgosłupa. Udowodniono, że wysoki poziom aktywności fizycznej w dzieciństwie może mieć wartość profilaktyczną przed wystąpieniem bólu kręgosłupa w okresie młodzieńczym. Ruch ma znaczenie jednak w każdym wieku. Jeśli występuje ból kręgosłupa, najlepiej udać się do fizjoterapeuty, który indywidualnie dobierze zestaw ćwiczeń do problemu danego pacjenta. Błędem jest samodzielne dobieranie sobie ćwiczeń lub ćwiczenie z instruktażami znalezionymi na Internecie. Dla niektórych pacjentów ćwiczenia wyprostne będą korzystne, u innych zaś pogłębią problem. Tak sytuacja wygląda z każdą grupą ćwiczeń.
Fizjoterapeuta nie tylko indywidualnie dobierze ćwiczenia, ale i przeprowadzi terapię, w skład której wchodzą m.in.: terapia manualna (m.in. mobilizacje i manipulacje stawów), masaż tkanek głębokich, masaż poprzeczny, masaż funkcyjny, suche igłowanie, kinesiotaping i wiele innych technik. Nierzadko, bez zastosowania terapii manualnej niemożliwe jest usunięcie przyczyn problemu pacjenta (co ma miejsce np. przy zablokowaniu stawu krzyżowo-biodrowego).
Uzupełnieniem rehabilitacji jest modyfikacja stylu życia – zwłaszcza przy istniejących już, przewlekłych dolegliwościach. Należy unikać dźwigania ciężkich przedmiotów, dbać o ergonomię pracy i właściwą technikę podczas treningów sportowych oraz wymienić materac do spania na taki, który posiada strefy twardości. W domu warto regularnie się rolować. Edukacją pacjenta w zakresie prawidłowego trybu życia zajmuje się również fizjoterapeuta, który również zaleci odpowiednie ćwiczenia do wykonywania.
Zostaw komentarz