Mięsień gruszkowaty – rehabilitacja

Mięsień gruszkowaty (musculus piriformis) jest mięśniem, który odgrywa ważną rolę w mechanice stawu biodrowego oraz krzyżowo-biodrowego. Ma on swój początek na brzusznej powierzchni kości krzyżowej pomiędzy otworami krzyżowymi przednimi. Zwykle składa się z trzech pasm biegnących od S2-S4. Następnie przechodzi przez wcięcie kulszowe większe razem z nerwem kulszowym (n. ischiadicus), krzyżuje tylno-górną powierzchnię stawu biodrowego i przyczepia się do wewnętrznej strony górnej części krętarza większego. Unerwiony jest z gałęzi nerwów rdzeniowych L5,S1,S2.

Mięsień gruszkowaty – anatomia funkcjonalna

Poza najprostszymi funkcjami jakimi są obracanie uda na zewnątrz i odwodzenie zgiętego stawu biodrowego, mięsień gruszkowaty posiada jeszcze funkcje posturalne poprzez wpływ na ułożenie kości krzyżowej w relacji z kością biodrową. Niektórzy badacze twierdzą, że mięsień gruszkowaty w maksymalnym zgięciu stawu biodrowego wykonuje rotację wewnętrzną w tym stawie. Gdy rozpatrujemy jego działanie w antagonizmie z mięśniem lędźwiowym możemy zauważyć ich przeciwstawne oddziaływanie na staw krzyżowo-biodrowy. Musimy mieć świadomość tego, że w zdrowym chodzie kość udowa podczas wykroku zgina się w stronę kości biodrowej, która rotuje w tył. Podczas odbicia kość udowa przechodząc do wyprostu powoduje pochylenie kości biodrowej w przód. Gdy zrozumiemy powyższy mechanizm, możemy spojrzeć na pracę mięśnia gruszkowatego i lędźwiowego przez pryzmat ich antagonistycznej pracy. Przy ustabilizowanych stawach biodrowych mięsień gruszkowaty pociąga górną część kości krzyżowej w tył. Natomiast mięsień lędźwiowy pociąga tę część kości krzyżowej w przód poprzez kręgi lędźwiowe.

Zespół mięśnia gruszkowatego

Mięsień gruszkowaty biegnąc nad nerwem kulszowym może przyczynić się do podrażnienia tego nerwu poprzez zakłócenie sekwencji powięziowej w tym rejonie. Często zdarza się to u osób, które dużo chodzą po schodach lub biegają w górach wykonując przy tym pracę siedząca. Gdy dochodzi do podrażnienia nerwu kulszowego przez powieź mięśnia gruszkowatego to w pozycji siedzącej (zgięty staw biodrowy) powstają objawy pseudokorzniowe, czyli wytwarza się tzw. zespół mięśnia gruszkowatego. Pojawia się wtedy promieniujący ból wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego, bądź ból samego pośladka lub tylnej części uda w zależności od stopnia ucisku.

Należy tutaj dobrze zróżnicować te bóle od pospolitej ,,rwy kulszowej’’. Rwa kulszowa prawdziwa wynika z podrażnienia korzenia nerwowego zaopatrującego nerw kulszowy poprzez krążek międzykręgowy (tzw. dysk). Dobrze zebrany wywiad oraz badanie przedmiotowe (test napięciowy mięśnia) pomoże zróżnicować schorzenie. Opracowanie powięzi tego mięśnia jest przydatne w leczeniu bóli dolnego odcinka kręgosłupa i bólu kompresyjnego biodra (rotatory zewnętrzne stawu biodrowego zwiększają kompresje tego stawu).

Terapia manualna tkanek miękkich – ból lędźwi – rwa kulszowa

Techniki przedstawione na filmie pokazują jak można pracować z powięzią rotatorów (oczywiście nie da się ominąć oddziaływania na powięź pośladkową). Każda technika powinna być odpowiednio dobrana do przypadku i celu jaki chcemy osiągnąć. Pokazujemy Państwu przykładową, zmodyfikowaną technikę uwalniania pozycyjnego oraz masażu głębokiego.

W tych pozycjach możemy wykonywać różne techniki, często o różnych oddziaływaniach. Na przykład masaż funkcyjny, masaż poprzeczny, PIR oraz ćwiczenia wzmacniające lub rozciągające. Należy zawsze pamiętać o celu jaki chcemy osiągnąć zanim zaczniemy stosować daną technikę.