Koślawy palec u stopy odnosi się najczęściej do charakterystycznego zniekształcenia w obrębie stawu śródstopno-paliczkowego palucha, czyli I palca stopy. Potocznie przypadłość tę nazywa się haluksem, co manifestuje się nietypowym, zrotowanym ustawieniem palucha i uwypukleniem głowy pierwszej kości śródstopia. Taka wada generuje ból i dyskomfort. Warto skonsultować ją z fizjoterapeutą i/lub ortopedą.

Koślawy palec u stopy

Koślawy palec u stopy

Znaczenie pierwszego palca stopy w chodzie jest porównywalne z funkcją kciuka w chwycie ręki. Jest zatem niezwykle istotnym elementem ludzkiej anatomii. Paluch stanowi punkt na stopie zapewniający prawidłową jej propulsję (przetaczanie stopy), zaś jego brak wyraźnie pogarsza chód i całkowicie uniemożliwia bieg. Niestety koślawość tego palca stanowi deformację, która występuje często i jest przyczyną bólu, trudności w chodzeniu, ale także sprawia kłopot z prawidłowym doborem obuwia.

Koślawy palec u stopy ma charakterystyczny wygląd. Przede wszystkim w oczy rzuca się zniekształcenie przyśrodkowej linii stopy, a więc wypukłość w okolicy stawu śródstopno-paliczkowego I palca stopy. W okolicy tej wyniosłości pojawia się zaczerwienienie, a po dłuższym noszeniu obuwia może występować obrzęk. W zaawansowanych przypadkach haluksy powodują ból nawet podczas dotykania ich lub w spoczynku. U pacjentów trudnym ruchem jest wspięcie na palce.

Konsekwencja koślawego palca u stopy

Palec koślawy na samym początku przybiera charakter izolowany, jednak w miarę postępu deformuje całe przodostopie. W obrazie klinicznym widać między innymi narastanie koślawości palucha oraz zniekształcenie pozostałych palców. Deformacje są konsekwencją przykurczów (palec młotkowaty, palec szponiasty) oraz zmian osi palca. Mogą temu towarzyszyć dolegliwości takie jak zapalenie kaletek podskórnych, modzele po stronie podeszwowej, poszerzenie konturu stopy.

Koślawy palec u stopy – przyczyny

Koślawy palec u stopy rozwijają się z wielu różnych mechanizmów, które dzieli się w skrócie na pośrednie i bezpośrednie.

Przyczynami pośrednimi są:

  • czynniki genetyczne;
  • osłabiony aparat stawowo-więzadłowy;
  • charakterystyczna budowa stopy (stopa egipska);
  • nieprawidłowe nawyki ruchowe;
  • nieprawidłowe obuwie (wąskie noski, wysokie obcasy);
  • choroby układowe (np. reumatoidalne zapalenie stawów).

W efekcie dochodzi do zaburzenia napięcia mięśniowego.

Z kolei bezpośrednią przyczyną rozwoju haluksów jest osłabienie mięśnia strzałkowego długiego. Odpowiada on za docisk głowy I kości śródstopia do podłoża. Także gdy w stopie lub całej kończynie dolnej występują jakiekolwiek niestabilności, stopa szuka dodatkowych punktów podparcia, tworząc właśnie paluch koślawy.

Diagnostyka koślawego palca u stopy

Koślawy palec u stopy nie wymaga specjalnej diagnostyki. Widać go już na pierwszy rzut oka, nawet bez konieczności wykonywania testów funkcjonalnych. Oczywiście warto w gabinecie fizjoterapeuty sprawdzić siłę mięśni całej kończyny dolnej, aby ustalić, czy haluks nie jest konsekwencją niestabilności. Badanie RTG wykonuje się praktycznie wyłącznie wtedy, gdy lekarz ortopeda planuje zabieg chirurgiczny celem korekcji zniekształcenia.

Koślawy palec u stopy – leczenie

W wielu przypadkach wystarczające jest leczenie zachowawcze, czyli fizjoterapia. Wprawdzie nie wpłynie ona na zmianę wizualną zniekształcenia (lub wpłynie, ale minimalnie). Jednak znacznie zmniejszy odczuwany ból i dyskomfort. Obejmuje m.in. indywidualnie dobrane ćwiczenia wzmacniające i rozluźniające, kinesiotaping, suche igłowanie, terapię manualną. Jej celem jest przywrócenie właściwej ruchomości w obrębie stopy oraz wzmocnienie siły mięśniowej całej kończyny dolnej.

Alternatywą jest zabieg operacyjny, który pozwala na przywrócenie symetrii stopy, a więc pozbycie się zniekształcenia. Nie ma jednej uniwersalnej techniki operacyjnej stosowanej w leczeniu palucha koślawego. Przykładowo operacja Silvera obejmuje kolejno:

  • otwarcie stawu z cięcia podłużnego przyśrodkowego;
  • ścięcie przyśrodkowej egzostozy;
  • boczna kapsulotomia;
  • uwolnienie obwodowego przyczepu ścięgna mięśnia przywodziciela palucha.

Zobacz również: Operacja haluksów metodą MICA.

Takich metod jest jednak znacznie więcej. Każdorazowo po operacji zaleca się rehabilitację ruchową, a także odpowiednio dobraną suplementację (m.in.: kolagen, kwas hialuronowy, witamina D) w celu wspierania procesu gojenia.

Umów wizytę w Centrum Fizjoterapeuty