Wypuklina kręgosłupa lędźwiowego to jedna z najczęściej diagnozowanych przypadłości kręgosłupa, coraz częstsza w młodych grupach wiekowych. Stanowi stan przed pojawieniem się przepukliny kręgosłupa, która ma tendencję do uciskania okolicznych struktur nerwowych, dając rezultat np. rwy kulszowej lub rwy udowej. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz ortopeda, neurochirurg lub fizjoterapeuta, w zależności od stopnia zaawansowania problemu. Przy wypuklinach kręgosłupa lędźwiowego zazwyczaj wystarczające jest leczenie zachowawcze.
Fizjologia kręgosłupa lędźwiowego
Kręgosłup (mówiąc w znacznym uproszczeniu) składa się z kręgów (struktur kostnych) oraz krążków międzykręgowych (struktur miękkich, niezwykle wytrzymałych, zwanych potocznie dyskami). Krążki międzykręgowe składają się z pierścienia włóknistego oraz galaretowatej substancji – jądra miażdżystego, znajdującej się centralnie w środku. Jeśli z różnych względów dojdzie do uszkodzenia pierścienia włóknistego, jądro miażdżyste stopniowo wysuwa się ku obwodowi (wypuklina), co jest widoczne na obrazie MRI. Jeśli dojdzie do całkowitego przerwania ciągłości tego pierścienia, jądro miażdżyste wypada na zewnątrz i może uciskać struktury nerwowe, a nawet rdzeń kręgowy (przepuklina).
Co istotne, dla prawidłowej biomechaniki kręgosłupa i jak najdłuższego zachowania dobrej kondycji krążków międzykręgowych niezbędny jest ruch. Działają one na zasadzie gąbki, która chłonie wodę. Jeśli „gąbka” będzie systematycznie uciskana i rozluźniana, będzie drenowana, a składniki odżywcze wraz z wodą będą mogły ją odżywiać. Szczególnie niebezpieczny jest więc brak ruchu, np. siedzący tryb życia, co obserwuje się w dzisiejszych czasach bardzo często. Konsekwencją jest stopniowa dehydratacja krążków, utrata ich objętości i powolne zapadanie się. Tworzy się wypuklina krążka międzykręgowego, która nieleczona przekształca się w przepuklinę w kręgosłupie.
Wypuklina kręgosłupa lędźwiowego – przyczyny
Do powstawania wypuklin kręgosłupa lędźwiowego najczęściej prowadzi siedzący tryb życia. Fizjologicznie odcinek lędźwiowy kręgosłupa ustawia się w niewielkiej lordozie, czyli przodopochyleniu. Podczas przyjmowania pozycji siedzącej kręgosłup wypłaszcza się lub wręcz ustawia się w kifozie (tyłopochyleniu). Zmienia się biomechanika kręgosłupa, wskutek czego krążki międzykręgowe przemieszczają się w kierunku grzbietowym. Inne czynniki ryzyka wypukliny kręgosłupa lędźwiowego:
- nagła, nadmierna aktywność fizyczna – jeśli dana osoba całe życie była mało aktywna, lecz w dorosłości zaczęła często i intensywnie uprawiać obciążające sporty (np. sztuki walki, akrobatykę, kalistenikę) bez odpowiedniego przygotowania motorycznego, jej ciało nie jest przygotowane na nagłe obciążenia. Może to negatywnie rzutować m.in. na kręgosłup;
- praca fizyczna związana z częstym pochylaniem się i dźwiganiem;
- częste dźwiganie ciężarów (nie tylko w pracy, ale i w domu lub na siłowni) przy braku prawidłowej techniki tej czynności;
- nieodpowiednia dieta i brak wystarczającego nawodnienia organizmu, co prowadzi do osłabienia struktur kostnych oraz struktur miękkich – są one bardziej podatne na przeciążanie i powstawanie przepuklin;
- otyłość i nadwaga, jako że kręgosłup dźwiga wówczas znacznie większe ciężary.
Wypukliny kręgosłupa lędźwiowego są najczęstszymi schorzeniami kręgosłupa. Najrzadziej spotkać je można w obrębie kręgosłupa piersiowego.
Wypuklina kręgosłupa lędźwiowego – objawy
W znacznej większości przypadków wypukliny kręgosłupa lędźwiowego nie dają żadnych objawów. Głównie z tego względu, że są to na tyle niewielkie zmiany, że nie uciskają na unerwione struktury lub nerwy rdzeniowe. Dopiero powstanie przepuklin skutkuje występowaniem drętwienia, mrowienia nóg, bólów kręgosłupa, rwy kulszowej, rwy udowej, osłabienia siły mięśni kończyn dolnych. Wówczas dokładny obraz kliniczny zależy od poziomu kręgosłupa, którego dotyczy problem.
Diagnostyka wypukliny kręgosłupa lędźwiowego
Wszelkie problemy krążków międzykręgowych w obrębie kręgosłupa diagnozuje się na podstawie badania MRI (rezonans magnetyczny). Pokazuje on z dużą dokładnością nie tylko wielkość i lokalizację samej wypukliny, ale również kondycję kręgów, obecność osteofitów, obrzęk szpiku kostnego, szerokość kanału kręgowego, stopień nawodnienia krążków międzykręgowych. Na podstawie odczuwanych objawów lekarz decyduje o dalszym postępowaniu. W przypadku wypuklin kręgosłupa lędźwiowego stosuje się leczenie zachowawcze, mające na celu profilaktykę przed przekształcaniem się wypuklin w przepukliny.
Wypuklina kręgosłupa lędźwiowego – leczenie
Przy zdiagnozowaniu wypukliny kęgosłupa lędźwiowego kluczowe jest postępowanie zachowawcze polegające na:
- odciążaniu krążków międzykręgowych;
- właściwym ich odżywianiu;
- wzmacnianiu okolicznych mięśni, które odciążą kręgosłup.
Podstawą są więc ćwiczenia i starannie dobrany ruch, w myśl zasady, że kręgosłup człowieka najbardziej nie toleruje bezruchu. Najlepiej ćwiczyć w pełnym zakresie ruchomości kręgosłupa, nie zapominając, że sama relaksacja i rozciąganie będą wysoce niekorzystne, jeśli nie zostaną poparte większą liczbą ćwiczeń wzmacniających mięsnie CORE, zwłaszcza brzuch i pośladki.
Dodatkowo warto rozważyć rezygnację z palenia papierosów i picia alkoholu oraz unikanie stresu – są to czynniki ryzyka, które mogą przyspieszać zmiany degeneracyjne. Osoba z wypuklinami powinna unikać przebywania dłużej w jednej pozycji, zwłaszcza siedzącej. Zaleca się również odpowiednio dobraną suplementacja. Są to: kolagen, który buduje krążki międzykręgowe i kwas hialuronowy, który je nawadnia.
Zostaw komentarz