Rehabilitacja po artrodezie stawu skokowego jest dość wymagająca i powinna być wdrażana stopniowo. Stanowi obowiązkowy element, aby powrócić do maksymalnej możliwej sprawności i zapobiec ewentualnym powikłaniom związanym z unieruchomieniem.
Artrodeza stawu skokowego – na czym polega?
Staw skokowo-goleniowy ze względu na swoją lokalizację, biomechanikę oraz znaczne, ciągłe obciążenia stopy, narażony jest na urazy o wiele częściej, niż inne stawy kończyny dolnej. Różnorodność tych uszkodzeń jest ogromna, jednak najczęściej diagnozuje się skręcenie stawu, podwichnięcie stawu oraz złamania kości. Nierozpoznane, nieleczone lub niewłaściwie leczone urazy są kluczowym czynnikiem tworzenia się zmian zwyrodnieniowych tej okolicy. Dość poważnymi problemami zdrowotnymi są:
- zniszczenie powierzchni stawowych przez proces reumatyczny, najczęściej w przebiegu RZS;
- powikłania cukrzycy, zwłaszcza stopa Charcota;
- zmiany zwyrodnieniowe manifestujące się bólem, obrzękiem, zrostami, bolesnym ograniczeniem ruchomości;
- zmiany pourazowe, w tym zmiażdżenia, martwice kości skokowej, wadliwe wygojenie złamania czy niestabilność pourazowa pochodzenia więzadłowego.
To podstawowe wskazania do wykonania artrodezy stawu skokowego. Operacja ta polega na usztywnieniu stawu, czyli na trwałym zniesieniu jego ruchomości. W jej przebiegu chirurgicznie usuwa się powierzchnie stawowe i dokonuje resekcji tkanki kostnej, po czym zespala się kości w taki sposób, aby uległy trwałemu zrośnięciu. Zabieg artrodezy trwa do 120 minut i odbywa się w znieczuleniu podpajęczynówkowym. Pozwala na likwidację ruchu w uszkodzonym stawie skokowym, jednocześnie likwidując zgłaszane przez pacjenta dolegliwości bólowe. Po artrodezie stawu skokowego kluczowa jest odpowiednio prowadzona rehabilitacja.
Rehabilitacja po artrodezie stawu skokowego
Od razu po zakończeniu operacji kończyna dolna umieszczana jest w szynie gipsowej do momentu wygojenia się ran i zdjęcia szwów (około 10-14 dni). W tym czasie należy zachować szczególną ostrożność i unikać zwłaszcza pełnego obciążania stopy, ponieważ zespolone odłamy kostne są jeszcze podatne na przesunięcia i wyłamania. Następnie lekarz zakłada specjalny gips podudziowy lub ortezę stopowo-goleniowa. Już w tym czasie można wprowadzić rehabilitację, która polega głównie na:
- mobilizacji blizn pozabiegowych, aby uniknąć utworzenia się bolesnych i nieestetycznych zrostów;
- przywracaniu właściwego czucia proprioceptywnego w stopie;
- mobilizacji tkanek miękkich całej operowanej kończyny dolnej, włącznie z podudziem, a nawet udem.
Należy jednak unikać intensywnych ruchów w stopie, zwiększania zakresu ruchomości stawu skokowego oraz pełnego obciążania stopy. Pełne obciążanie jest możliwe dopiero po potwierdzeniu radiologicznych objawów zrostu, co następuje średnio po 10 tygodniach. Czas ten zwykle jest nieco dłuższy niż w przypadku gojenia zwykłego złamania – rozległy zabieg artrodezy obejmujący kilka stawów może wiązać się z czasem nawet 3-4 miesięcy wymaganym dla uzyskania pełnego zrostu kości. Po wykonaniu zdjęcia RTG i potwierdzeniu zrostu kostnego przez ortopedę można wdrażać bardziej intensywne ćwiczenia, których celem jest:
- reedukacja chodu;
- nauka bezpiecznego obciążania stopy na różnym podłożu;
- nauka wchodzenia po schodach i schodzenia z nich, mając na względzie świadome obciążenie stopy.
W dalszej kolejności prowadzi się terapię manualną połączoną z technikami tkanek miękkich (m.in. suche igłowanie, kinesiotaping, masaż taki jak np. masaż poprzeczny, masaż tkanek głębokich, terapię punktów spustowych). Wszystkie metody oraz przejścia na kolejne etapy rehabilitacji nadzoruje doświadczony fizjoterapeuta. Nie należy zapominać o ćwiczeniach wzmacniających mięśnie uda, obręczy biodrowej i treningu stabilizacji tułowia. Nie można ograniczać się wyłącznie do samej stopy.
Zaleca się również właściwie dobraną suplementację w celu wspomagania procesu gojenia pooperacyjnego. Są to m.in.:
Powrót do aktywności po artrodezie stawu skokowego
Aktywność fizyczna, a nawet powrót do sportu, są jak najbardziej dopuszczalne po zabiegu artrodezy stawu skokowego. Takie usztywnienie zapewnia względne bezpieczeństwo dla stawu. Rodzaj sportu należy dobrać do możliwości usztywnionego stawu. Dlatego warto skonsultować to ze swoim fizjoterapeutą.
Zostaw komentarz