Artrodeza stawu skokowego to powszechnie wykonywana metoda chirurgiczna w leczeniu zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej stawów. Zabieg wykonuje się zarówno w obrębie kończyn dolnych, jak i kończyn górnych, choć przeważnie odnosi się do stawu skokowo-goleniowego. Do jego wykonania istnieje jednak nieco więcej wskazań, które warto znać.
Artrodeza stawu skokowego – przebieg
Artrodeza stawu skokowego z reguły wykonywana jest metodą otwartą przy zastosowaniu 2 rodzajów stabilizacji takich jak:
- stabilizacja wewnętrzna – można ją stosować u pacjentów z każdym stopniem zmian zwyrodnieniowych;
- stabilizacja zewnętrzna – w przypadku pacjentów ze zmianami martwiczymi w obrębie operowanego obszaru, a także u chorych z osteoporozą, u których wewnętrzna stabilizacja niesie ryzyko obluzowania.
Choć ostatnimi czasy coraz częściej mówi się o artrodezie metodą artroskopową, sposób ten wciąż nie jest powszechnie wykorzystywany. Dostęp artroskopowy ma jednak wiele istotnych zalet m.in. zapewnia mniejsze dojście operacyjnie i tym samym mniejsze uszkodzenie tkanek, mniejsze ryzyko infekcji czy martwicy oraz podwyższoną dbałość o kontur powierzchni stawowych. Dzięki temu chirurg może lepiej je dopasować. Artroskopowa artrodeza znajduje zastosowanie głównie u pacjentów z cukrzycą lub RZS. Artrodeza przy użyciu gwoździa śródszpikowego wykonywana jest przede wszystkim u pacjentów z powikłaniami po pierwotnej artrodezie klasycznymi metodami oraz u pacjentów ze współistniejącymi zmianami chorobowym w stawie skokowo-piętowym. Sam zabieg składa się z 3 kluczowych etapów:
- I etap – usunięcie chrząstki stawowej i części tkanki kostnej za pomocą odpowiednich narzędzi, a także wytworzenie tzw. łoża kostnego z istoty gąbczastej;
- II etap – ustawienie stawu skokowo-goleniowego w docelowej pozycji (neutralne ustawienie w płaszczyźnie strzałkowej, 5 stopni koślawości i 5 stopni rotacji zewnętrznej);
- III etap – stabilne unieruchomienie zespoleniem z wytworzeniem właściwej kompresji między powierzchniami stawowymi.
Zabieg artrodezy stawu skokowego trwa do 120 minut i odbywa się w znieczuleniu podpajęczynówkowym. Pacjent po operacji powinien zostać w szpitalu przynajmniej 8 godzin. Przeważnie jest wypisywany do domu dnia następnego. Okres znacznej dysfunkcji trwa 3-4 tygodnie.
Artrodeza stawu skokowego – wskazania
Najistotniejszymi wskazaniami do przeprowadzenia artrodezy stawu skokowego są:
- zniszczenie powierzchni stawowych przez proces reumatyczny, najczęściej w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS);
- stopa Charcota jako powikłanie cukrzycy;
- zmiany zwyrodnieniowe śródstawowe i okołostawowe, manifestujące się bólem, obrzękiem, zrostami, bolesnym ograniczeniem ruchomości oraz upośledzeniem chodu;
- zmiany pourazowe, w tym zmiażdżenia, martwice kości skokowej, wadliwe wygojenie złamania czy niestabilność pourazowa pochodzenia więzadłowego.
Artrodeza znosi ból i ruchomość w stawie, przyczyniając się do ustąpienia ciągłych zaostrzeń stanów zapalnych. Usztywnienie stawu spełnia głównie rolę podporową.
Zalecenia po artrodezie stawu skokowego
Pierwsze tygodnie są kluczowe dla procesów gojenia. Aby uzyskać trwały i stabilny zrost kostny niekiedy potrzeba nawet 3 miesięcy. W tym czasie unika się zbędnego, zbyt intensywnego obciążania kończyny. Rehabilitację rozpoczyna się już po zdjęciu szwów i ma ona na celu głównie mobilizację blizny, poprawę dokrwienia tkanek miękkich oraz zmniejszanie ewentualnych dolegliwości bólowych. Ważna jest też terapia manualna okolicznych, zdrowych stawów, aby nie doszło do ich dysfunkcji i unieruchomienia. Wdraża się ćwiczenia wzmacniające całą kończynę dolną, w tym mięśnie uda, a także ćwiczenia stabilizujące mięśnie CORE, czyli mięśnie głębokie odpowiedzialne za utrzymywanie postawy ciała.
Uzupełniająco zaleca się suplementować kolagen i kwas hialuronowy, które w dużym stopniu wzmacniają zarówno więzadła i ścięgna (tkanki miękkie), jak i stawy czy kości, przyspieszając tworzenie się zrostu kostnego. Choć artrodeza jest usztywnieniem stawu, przy zadbaniu o dobrą kondycję stawów okolicznych, funkcja chodzenia nie zostaje znacznie upośledzona. Zabieg i odpowiednio prowadzona rehabilitacja przez doświadczonego fizjoterapeutę umożliwia normalne, bezbolesne funkcjonowanie.
Zostaw komentarz