Przepuklina kręgosłupa dotyczy krążka międzykręgowego i stanowi częste źródło dolegliwości bólowych pojawiających się w obrębie pleców. Mylnie uznaje się ją jednak za jedyną przyczynę problemów. Badania udowodniły, że przepuklina kręgosłupa pojawia się u sporego odsetka osób, często nie dając żadnych dolegliwości. Jakie są przyczyny przepukliny kręgosłupa i kiedy wiąże się ona z wystąpieniem przykrych objawów?

Przepuklina kręgosłupa

Przepuklina kręgosłupa – przyczyny

Przepuklina kręgosłupa odnosi się do zjawiska przesunięcia się krążka międzykręgowego – jądra miażdżystego, poza jego pierścień. Wyróżniamy 3 rodzaje tego zjawiska:

  • protruzję – jądro miażdżyste przemieszcza się wzdłuż pęknięcia radialnego. Ciągłość pierścienia włóknistego zostaje zachowana, miejsce ma jedynie jego uwypuklenie. Zjawisko na ogół występuje u osób młodych, a powodują ją czynniki mechaniczne;
  • ekstruzję – następuje przerwanie pierścienia włóknistego, wskutek czego jądro wydostaje się na zewnątrz, jednak nadal pozostaje z nim w kontakcie;
  • sekwestrację – miejsce ma oddzielenie części jądra miażdżystego i jego przemieszczenie w przestrzeń pozakrążkową.

Najczęstszym powodem pojawiania się przepuklin jest nadwaga i otyłość, ponieważ przemieszczenie się środka ciężkości ciała pacjenta aktywuje mechanizmy równoważące. Jednym z nich jest zmniejszenie przodopochylenia kości krzyżowej i kąta lordozy lędźwiowej. Kolejnym najczęstszym powodem jest asymetria podczas długotrwale przyjmowanych pozycji oraz wykonywanie pracy siedzącej, gdzie pracownik przez kilka godzin z rzędu znajduje się w tej samej, pochylonej pozycji. Nasila to także tworzenie się zmian zwyrodnieniowych. Czynnikiem ryzyka przepukliny kręgosłupa są też wibracje, np. generowane w trakcie dłuższej jazdy samochodem.

Przepuklina kręgosłupa – objawy

Objawy przepukliny kręgosłupa pojawiają się w momencie, gdy wysuwający się krążek międzykręgowy zaczyna uciskać na okoliczne struktury, zwłaszcza nerwy. Jeśli przepuklina dotyczy odcinka piersiowego kręgosłupa, charakterystyczny jest ból o charakterze opasającym, dotyczący klatki piersiowej. Może pojawiać się ucisk za mostkiem przypominający zawał serca, duszności oraz spłycony oddech. W zależności od poziomu kręgosłupa, mogą pojawiać się drętwienie i mrowienie kończyn górnych.

Przepuklina w odcinku lędźwiowym kręgosłupa najczęściej skutkuje promieniowaniem do pośladka i kończyny dolnej, czyli rwą kulszową lub rwą udową. Może pojawiać się osłabienie siły kończyny dolnej oraz jej drętwienie, zwłaszcza podczas dłuższego siedzenia. Z kolei przepuklina szyjna uciskająca na okoliczne struktury generuje ból w kierunku szyi, głowy, łopatek czy barku. Pojawia się tzw. rwa ramienna, czemu mogą towarzyszyć szumy uszne lub przewlekłe bóle głowy.

Diagnostyka przepukliny kręgosłupa

Wstępna diagnostyka obejmuje wywiad i badanie funkcjonalne, które na ogół przeprowadza fizjoterapeuta. Do cennych obrazowych badań diagnostycznych zaliczamy RTG, tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny. Dobra i szybka diagnostyka umożliwia wdrożenie optymalnego planu leczenia, a więc poprawia rokowania pacjenta.

Przepuklina kręgosłupa – leczenie

Najchętniej wybieraną metodą jest leczenie zachowawcze, czyli fizjoterapia. To bezpieczny i często skuteczny sposób na zniwelowanie wszystkich dolegliwości związanych z wysuwaniem się krążka międzykręgowego. Ważne, aby rehabilitacja była prowadzona przez wyspecjalizowanego fizjoterapeutę, pracującego na co dzień z przypadkami ortopedycznymi. Podstawą działania jest terapia manualna, np. metodą OMT Kaltenborn-Evjenth lub Mulligana. Uzupełnieniem tego są:

Pacjent będzie musiał każdego dnia wykonywać zalecone ćwiczenia oraz pilnować pozycji ciała, zwłaszcza przy wykonywaniu czynności w jednej pozycji. Farmakoterapia jest jedynie doraźnym sposobem likwidacji bólu, ponieważ działa objawowo, a nie przyczynowo. Podobne działanie mają ciepłe i zimne okłady oraz nacieranie chorych miejsc ziołami. Bardzo duże znaczenie powinno mieć wzmocnienie mięśni przykręgosłupowych i mięśni brzucha, które odciążą kręgosłup.

W najcięższych przypadkach konieczna staje się operacja przepukliny kręgosłupa. Mowa o sytuacjach, gdy pacjent zmaga się z kilkutygodniowym niedowładem kończyn, ból staje się nie do zniesienia lub gdy leczenie zachowawcze nie przynosi żadnych rezultatów. Osoba ze zdiagnozowaną przepukliną powinna zadbać o prawidłową masę ciała, regularną aktywność fizyczną oraz ergonomię pracy.