Ból kręgosłupa piersiowego to niezwykle częsta dolegliwość, choć nieco rzadziej diagnozowana niż ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego. Dotyczy przede wszystkim osób prowadzących siedzący tryb życia, wskutek czego dochodzi do osłabienia mięśni grzbietu, choć może mieć także inne podłoże. Przewlekły ból wymaga wykonania badania obrazowego kręgosłupa, zaś leczeniem zajmuje się ortopeda, neurolog lub fizjoterapeuta – w zależności od przyczyn problemu.
Ból kręgosłupa piersiowego – przyczyny
Bóle kręgosłupa stanowią drugą po bólach głowy przyczynę zgłaszalności chorych do Poradni Neurologicznych, a ponadto Ortopedycznych i Reumatologicznych. Przyczyną dolegliwości nierzadko jest szeroko pojęta spondyloartropatia, czyli grupa chorób reumatycznych przejawiająca się m.in. stanami zapalnymi w kręgosłupie. Najczęstszą postacią choroby reumatycznej kręgosłupa jest ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa) prowadzące do nieodwracalnej sztywności tej struktury. Wymienić jednak należy również RZS (reumatoidalne zapalenie stawów), twardzinę układową czy tocznia rumieniowatego układowego. Ból kręgosłupa piersiowego może wynikać ze zmian zwyrodnieniowych na tym odcinku, które są szczególnie częste u osób powyżej 45. roku życia. W związku z siedzącym trybem życia zwyrodnienie kręgosłupa diagnozuje się jednak u coraz młodszych osób, a nawet u młodzieży.
Jedną z najczęstszych przyczyn bólu kręgosłupa piersiowego jest właśnie siedzący tryb życia. Powoduje on protrakcję barków i zwiększenie kifozy piersiowej, co prowadzi do osłabienia prostowników odcinka piersiowego grzbietu i zamknięcia klatki piersiowej. Zwłaszcza praca przed komputerem wymusza zaokrąglanie pleców, ponieważ wiąże się z wyciągnięciem kończyn górnych przed siebie. Siedzący tryb życia jest jednym z głównych czynników ryzyka dyskopatii, która może doprowadzić do pojawienia się wypuklin i przepuklin kręgosłupa.
Zobacz również: Protrakcja barków fizjoterapia.
Ból kręgosłupa piersiowego może mieć także zupełnie inne przyczyny, wśród których wyróżniamy:
- wady postawy, w szczególności boczne skrzywienia kręgosłupa, skoliozy (skrzywienia trójpłaszczyznowe), plecy okrągłe, klatka piersiowa kurza, klatka piersiowa lejkowata;
- zbyt duży rozmiar biustu w przypadku kobiet;
- złamania i pęknięcia kręgosłupa piersiowego lub żeber;
- zablokowanie stawów żebrowo-kręgowych;
- punkty spustowe;
- stany zapalne płuc, osierdzia, opłucnej;
- choroby nowotworowe, np. szpiczak mnogi.
Przy bólach kręgosłupa piersiowego lub innego odcinka w pierwszej kolejności należy udać się do ortopedy lub fizjoterapeuty. Jeśli wykażą oni występowanie objawów neurologicznych, pokierują pacjenta do lekarza neurologa.
Ból kręgosłupa piersiowego – objawy
Zakres ruchomości w piersiowym odcinku kręgosłupa wynosi 30–40° zgięcia i 20–25° wyprostu. Wielkość tego zakresu zgięcia i wyprostu zwiększa się w kierunku kaudalnym. Zakres ruchu rotacji w osi kręgosłupa po każdej stronie odcinka piersiowego wynosi 30°. Z kolei zgięcie boczne po obu stronach powinno wynosić 25°. Charakterystycznym objawem bólu odcinka piersiowego kręgosłupa jest zmniejszenie ruchomości, co można sprawdzić za pomocą odpowiednich testów pomiarowych wykonywanych zawsze w gabinecie fizjoterapeuty. Ból kręgosłupa piersiowego może mieć różny obraz kliniczny:
- ból ostry i ból promieniujący – jeśli dotyczy ucisku na okoliczne struktury nerwowe np. przez krążek międzykręgowy w wyniku przepukliny;
- ból ostry i ból miejscowy – np. przy zablokowaniu stawów żebrowo-kręgowych;
- ból tępy i ból rozlany – przy przeciążeniu mięśni, po długotrwałym siedzeniu oraz w przebiegu wad postawy.
Bardzo ważne jest więc stwierdzenie charakteru bólu, ale i wykazanie objawów współtowarzyszących. Jeśli pacjent w wywiadzie wskaże, że ból rozpoczął się od odcinka lędźwiowego i stawów krzyżowo-biodrowych, a następnie wraz ze sztywnością przechodził ku górze, lekarz może wstępnie podejrzewać ZZSK.
Diagnostyka bólu kręgosłupa piersiowego
Diagnostyka bólu kręgosłupa piersiowego może rozpocząć się wykonaniem RTG tego odcinka, choć w większości przypadków zaleca się wykonanie rezonansu magnetycznego. Wszystko z tego powodu, że RTG nie ukaże struktur miękkich, zwłaszcza krążków międzykręgowych i przepuklin. A to właśnie one są integralną częścią przyczyn problemów z kręgosłupem. Z wynikami badań należy udać się do lekarza i fizjoterapeuty. Jeśli to konieczne, lekarz zleci dodatkowo badania krwi (aby potwierdzić lub wykluczyć choroby reumatyczne).
Fizjoterapeuta powinien natomiast uzupełniająco (poza analizą badań obrazowych) wykonać badanie ruchomości kręgosłupa i obręczy barkowej, siły mięśniowej oraz powinien przeprowadzić wybrane, dopasowane do stanu pacjenta testy funkcjonalne, w tym testy neurologiczne. Na tej podstawie może przystąpić do planowania dalszej terapii.
Ból kręgosłupa piersiowego – leczenie
Leczenie bólu kręgosłupa piersiowego powinno być przyczynowe. Jeśli więc wynika z wad postawy, wprowadza się rehabilitację korekcyjną skupiającą się na ćwiczeniach. Z kolei jeśli ból wynika ze złamania żeber, rekomenduje się unikanie wykonywania większych ruchów kręgosłupa i odpoczynek (w przypadku żeber nie stosuje się bowiem opatrunku gipsowego). Choroby reumatyczne leczy się odpowiednimi lekami, nierzadko glikokortykoidami, których celem jest uzyskanie okresu remisji.
Zawsze kluczowe znaczenie w łagodzeniu i eliminacji bólu ma jednak fizjoterapia. Polega ona na zastosowaniu określonych technik terapii manualnej (np. manipulacja lub mobilizacja kręgosłupa, trakcje), poprzedzonych mobilizacją tkanek miękkich (np. masaż tkanek głębokich, terapie mięśniowo-powięziowe, suche igłowanie). Uzupełnieniem terapii może być aplikacja kinesiotapingu na odcinek piersiowy. Na poniższym filmie możemy zobaczyć jak wygląda aplikacja na przykładzie jednego z pacjentów naszego Centrum Fizjoterapeuty:
Aby chronić się przed wystąpieniem bólu w przyszłości, należy codziennie wykonywać ćwiczenia wzmacniające i mobilnościowe dobrane indywidualnie przez fizjoterapeutę. Z kolei napad bólu można złagodzić np. przykładając do grzbietu termofor. Pomocna może okazać się również mata do akupresury lub roller.
Zostaw komentarz