Endoproteza stawu biodrowego to inaczej proteza, której celem jest odtworzenie powierzchni stawu biodrowego, zniszczonych najczęściej poprzez toczący się, zaawansowany proces zwyrodnieniowy. Efektem jest zniesienie bólu i umożliwienie choremu normalnego funkcjonowania. Proteza ta stanowi więc sztuczny staw biodrowy. Zabieg najczęściej wykonuje się u osób w starszym wieku, choć ostatnimi czasy coraz częściej procedura dotyczy osób młodych, na co może wpływać siedzący tryb życia.
Co to jest endoproteza stawu biodrowego?
Podstawowy podział wyróżnia protezy stawu biodrowego:
- protezy cementowe – stosowane głównie u pacjentów starszych po 75. roku życia lub osób bardzo mało aktywnych fizycznie. Składają się z polietylenowej panewki, metalowego trzpienia oraz metalowej lub ceramicznej głowy. Taka proteza mocowana jest do elementów kostnych za pomocą specjalnego cementu, stąd jej nazwa. W egzotermicznym procesie polimeryzacji cement ten zastyga, dając mocne połączenie elementów endoprotezy z kością;
- protezy bezcementowe – panewka mocowana jest na wcisk lub wkręcana do kości. Trzpień zaś mocuje się do trzonu kości udowej na zasadzie wklinowania. Przeważnie taka proteza zbudowana jest z części metalowej i z wkładki polietylenowej. Największymi zaletami protez bezcementowych są: krótszy czas operacji, większa oszczędność kości pacjenta oraz lepsza sprawność po operacji, dlatego poleca się je pacjentom aktywnym fizycznie i młodym;
- protezy hybrydowe – jeden element (zazwyczaj panewka) zakładany jest metodą bezcementową, z kolei druga składowa mocowana jest metodą cementowaną.
Dobór rodzaju protezy zależy od wielu czynników, nie tylko wieku i poziomu aktywności. Dlatego przed operacją pacjent przechodzi bardzo dokładną kwalifikację. Celem endoprotezy stawu biodrowego jest całkowite, możliwie najlepsze odtworzenie budowy i funkcji stawu, który wskutek choroby czy innych procesów patologicznych nie jest już wydolny. Endoprotezoplastykę stawu biodrowego (bez względu na rodzaj protezy) wykonuje się najczęściej w znieczuleniu podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym.
Endoprotezoplastyka stawu biodrowego – przygotowanie do zabiegu
Dobra kondycja fizyczna i ogólny dobry stan zdrowia zmniejszają po zabiegu ryzyko powikłań takich jak obrzęki limfatyczne oraz zakrzepica żylna, której następstwem może być niebezpieczna żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Wzrasta także tolerancja na obniżenie poziomu hemoglobiny i hematokrytu. Dlatego nawet kilka miesięcy przed planowaną endoprotezoplastyką rekomenduje się rozpoczęcie rehabilitacji ruchowej i zadbanie o codzienny poziom aktywności fizycznej na możliwym dla pacjenta poziomie. Ponadto jeszcze przed zabiegiem pacjent powinien nauczyć się poruszania o kulach inwalidzkich, co znacznie ułatwi mu późniejsze funkcjonowanie.
Na tym etapie chirurg ortopeda dobiera rodzaj endoprotezy stawu biodrowego, a także planuje całościowy przebieg operacji. Szczególne znaczenie ma m.in. ustalenie dojścia operacyjnego (przedni, boczny, tylny). Dostęp przedni w najmniejszym stopniu uszkadza tkanki miękkie, dlatego wraz z bocznym poleca się go najczęściej. Boczny może skutkować okresowym lub trwałym osłabieniem mięśni odwodzicieli stawu biodrowego, co należy uwzględnić w procesie rehabilitacji i planowania aktywności sportowej. Natomiast dostęp tylny wiąże się z koniecznością uszkodzenia mięśni krótkich rotatorów zewnętrznych, w konsekwencji czego częściej dochodzić może do tylnego zwichnięcia endoprotezy.
Postępowanie rehabilitacyjne po endoprotezoplastyce stawu biodrowego
Po operacji pacjent pozostaje w szpitalu jeszcze do 7 dni. W tym czasie fizjoterapeuta przeprowadza codziennie proste ćwiczenia, a personel szpitalny dba o to, aby nie doszło do żadnych powikłań. Pacjent napotka na wiele ograniczeń. Zobowiązuje się więc do pracy nad poprawą funkcji stawu biodrowego, odzyskaniem pożądanego zakresu ruchu oraz siły mięśniowej. Pełną rehabilitację prowadzi się już po wyjściu ze szpitala, najlepiej pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty. Po operacji pomocne będą ułatwienia i pomoce ortopedyczne, takie jak podniesiony sedes, wyższy materac do łóżka czy zdjęcie dywanów w domu, aby uniknąć ryzyka potknięcia się. Większość ograniczeń fizycznych występuje w formie tymczasowej, dlatego odpowiednio prowadzona rehabilitacja może je zniwelować.
Zostaw komentarz