Zespół ciasnoty podbarkowej (subacromial impingement syndrome) to termin stosowany do określania zespołu patologii umiejscowionych w przestrzeni podbarkowej. Najczęściej dotyczą one mięśni tworzących tzw. stożek rotatorów lub kaletki podbarkowej, a przyczyną odczuwanych przez pacjenta dolegliwości jest nadmierny kontakt (konflikt) struktur tej okolicy, anatomicznie zlokalizowanych obok siebie. Z omawianą przypadłością warto udać się do dobrego fizjoterapeuty.
Zespół ciasnoty podbarkowej – przyczyny
Mięśnie stożka rotatorów, zwłaszcza mięsień nadgrzebieniowy i mięsień podgrzebieniowy, biegną anatomicznie w przestrzeni podbarkowej, ograniczonej od dołu przez staw ramienny, od góry natomiast przez wyrostek barkowy, staw barkowo-obojczykowy oraz więzadło kruczo-barkowe. Trzy ostatnie struktury tworzą tzw. strop barku. Choć przyczyny występowania konfliktu nie są do końca poznane, przyjmuje się, że do rozwoju zespołu cieśni podbarkowej dochodzi w momencie, gdy ścięgna stożka rotatorów (zwłaszcza obu mięśni wymienionych wyżej) bądź ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia zostają przyciśnięte do stropu barku. Dochodzi wówczas do mechanicznego drażnienia ścięgien stożka rotatorów, a także ich obrzęku i następczego uszkodzenia.
Wyróżnia się kilka rodzajów zespołu ciasnoty podbarkowej, w tym zespół cieśni podbarkowej, konflikt wewnętrzny przedni lub tylny, a także zespół cieśni podkruczej. Czynniki ryzyka omawianego problemu to przede wszystkim:
- uszkodzenie włókien mięśni tworzących stożek rotatorów, np. wskutek błędnej techniki ćwiczeń, wypadku komunikacyjnego lub ciężkiej pracy fizycznej;
- zaburzenia enzymatyczne w obrębie proteinaz, co prowadzi do zmian w składzie biochemicznym ścięgien;
- zaburzenia dotyczące kształtu przestrzeni podbarkowej, w tym osteofity wyrostka barkowego;
- zapalenie kaletki podbarkowej lub obecność płynu w jej okolicy;
- dysbalans mięśniowy, np. wskutek wad postawy, siedzącego trybu życia, trenowania wyłącznie jednej grupy mięśniowej z pominięciem antagonistycznej bądź pracy fizycznej wymagającej ciągłego wykonywania tych samych ruchów, w efekcie czego jedna grupa mięśniowa jest stale napięta;
- wady anatomiczne kości ramiennej lub wyrostka barkowego.
Zespół ciasnoty podbarkowej wbrew pozorom wcale nie jest rzadką dolegliwością. Stanowi częsty problem, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarza ortopedy lub fizjoterapeuty.
Zespół ciasnoty podbarkowej – objawy
Staw ramienny (potocznie: bark) zalicza się do miejsc najbardziej narażonych na wszelkiego rodzaju urazy i przeciążenia. Przy odczuwanym bólu nierzadko dochodzi do wyraźnego zmniejszenia zakresów ruchów biernych oraz ruchów czynnych w zajętym chorobowo stawie, co negatywnie przekłada się na jakość życia codziennego pacjenta. Rozwój ciasnoty podbarkowej przebiega w 3 podstawowych etapach:
- obrzęk i stan zapalny;
- zwłóknienie i zapalenie ścięgien (głównie mięśni stożka rotatorów);
- wystąpienie ostróg kostnych i przerwanie ścięgien.
Stożek rotatorów traci stopniowo swoją funkcję stabilizującą, wskutek czego dochodzi do powolnej migracji głowy kości ramiennej ku górze. Dodatkowo przyciska ona struktury znajdujące się na jej drodze, nasilając patologiczne procesy i jeszcze bardziej zmniejszając przestrzeń podbarkową.
Najczęstszą dolegliwością zgłaszaną przez pacjentów jest ból umiejscowiony w przedniej części barku oraz w górno-bocznej części ramienia. Niemożliwe staje się bezbolesne leżenie na boku od strony zaburzonej kończyny górnej, a także wykonywanie czynności wymagających unoszenia rąk ponad głowę. Inne objawy charakterystyczne dla zespołu ciasnoty podbarkowej to:
- ograniczenie ruchomości stawu ramiennego;
- bolesność mięśni obręczy barkowej po stronie bolesnego barku;
- osłabienie siły mięśniowej danej kończyny górnej.
Diagnostyka zespołu ciasnoty podbarkowej
Aby zdiagnozować zespół ciasnoty podbarkowej, wykonuje się badanie RTG, które pozwala dokładnie uwidocznić struktury kostno-stawowe, a także rezonans magnetyczny (lub USG), aby uwidocznić tkanki miękkie. Pomocne są również proste testy funkcjonalne wykonywane w gabinecie fizjoterapeuty.
Zespół ciasnoty podbarkowej – leczenie
Możliwe jest wyleczenie zespołu ciasnoty podbarkowej zachowawczo, czym zajmuje się fizjoterapeuta (zwykle z dobrymi rezultatami). We wczesnej fazie rekomenduje się odpoczynek, unikanie przeciążania barku, chłodne okłady i maści o działaniu przeciwzapalnym oraz odciążenie stawu ramiennego. W dalszej kolejności należy przywrócić prawidłową kinematykę barku poprzez indywidualnie dobrane ćwiczenia i techniki fizjoterapeutyczne poprawiające czucie głębokie, zakres ruchu, elastyczność tkanek oraz siłę i wytrzymałość mięśniową. Specjalista zwraca uwagę także na zaburzenia posturalne i ewentualnie występujące wady postawy, aby całościowo odbudować funkcję stabilizującą stożka rotatorów. Silny ból może być wskazaniem do iniekcji z użyciem glikokortykoidów, nie należy jednak przekraczać liczby 2-3 iniekcji.
Jeśli dolegliwości nie słabną i nie ustępują w okresie 3-6 miesięcy leczenia zachowawczego, pacjent powinien zostać skonsultowany ortopedycznie. Jest to wskazanie do interwencji chirurgicznej. Metodą z wyboru jest artroskopowe odbarczenie przestrzeni podbarkowej. Także po tym zabiegu należy wdrożyć rehabilitację, aby bezpiecznie wrócić do pełnej sprawności.
Zostaw komentarz