Naderwanie mięśni grupy tylnej uda zdarza się u sportowców oraz w wyniku nagłego urazu czy kontuzji. Odpowiednio prowadzona rehabilitacja wpływa bardzo dobrze na rokowania pacjentów.

Naderwanie mięśni grupy tylnej uda

Mięśnie grupy tylnej uda

Do mięśni grupy tylnej uda należą:

Z wyjątkiem głowy krótkiej mięśnia dwugłowego, wszystkie one zaczynają się na guzie kulszowym, biegną wzdłuż tylnej powierzchni uda w kierunku dołu podkolanowego i przyczepiają się na goleni. Wszystkie te mięśnie unerwia nerw piszczelowy – z jednym wyjątkiem, ponieważ głowę krótką mięśnia dwugłowego unerwia nerw strzałkowy wspólny. Mięśnie grupy tylnej uda odpowiadają między innymi na utrzymanie stabilnej, wyprostowanej postawy, wyprost w stawie biodrowym i zgięcie w stawie kolanowym.

Czym jest naderwanie?

Naderwania, wraz z naciągnięciami i przerwaniami, należą do uszkodzeń jednostki mięśniowo-ścięgnistej. Polegają na częściowym, mechanicznym uszkodzeniu mięśnia i jego powięzi lub ścięgna.

Naderwanie mięśni grupy tylnej uda – przyczyny

Naderwanie mięśni grupy tylnej uda zdarza się przeważnie u sportowców i osób intensywnie trenujących. Przyczyną może być sprint wykraczający poza możliwości zawodnika lub wykonany bez odpowiedniej rozgrzewki. Zdarza się to zwłaszcza w końcowej fazie wymachu kończyny, gdy mięsień przechodzi z pracy ekscentrycznej w koncentryczną.

Do innych przyczyn urazu należą:

  • gwałtowne zahamowanie podczas biegu;
  • nagła zmiana tempa;
  • silne kopnięcie lub nieprawidłowe ustawienie nogi podczas niego.

Najczęściej naderwaniu ulega głowa długa mięśnia dwugłowego, w miejscu przejścia brzuśca w ścięgno, jednak może dotyczyć każdego z mięśni tej grupy.

Objawy

Objawy naderwania uzależnione są od tego, jak dużo włókien mięśniowych uległo uszkodzeniu. Jeśli naderwanie jest niewielkie i przebiega ze średnicą nie większą niż pęczek mięśniowy, pacjent odczuwa ostry kłujący ból, często porównywany do kłucia igłą. Uszkodzeniu często towarzyszy słyszalny trzask. Jeśli naderwanie jest umiarkowane, czyli przebiega ze średnicą większą od pęczka mięśniowego, wówczas:

  • pacjent odczuwa kłujący i przeszywający ból;
  • słychać często trzask towarzyszący uszkodzeniu;
  • istnieje ryzyko przewrócenia się pacjenta.

Z kolei jeśli naderwanie jest ciężkie, czyli niemal całkowite, dotykające najczęściej miejsca przyczepu ścięgna do okostnej lub przejścia brzuśca w ścięgno, wówczas:

  • pacjent odczuwa tępy, ćmiący ból;
  • słychać często trzask;
  • pacjent wywraca się.

Diagnostyka

Diagnostyka w przypadku naderwania któregokolwiek z mięśni tylnych uda opiera się na obserwacji pacjenta, palpacji, badaniu siły mięśniowej i zakresu ruchomości oraz badaniom specjalistycznym (USG czy rezonansu magnetycznego).

W przypadku obserwacji zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na obecność krwiaków i obrzęków. Można ocenić także miejscową ciepłotę ciała, ponieważ jej zwiększenie na danym obszarze może wskazywać na toczącą się patologię.

Badanie palpacyjne rozpoczyna się od guza kulszowego, a następnie podąża się w kierunku przyczepów dystalnych. Po stronie przyśrodkowej bardziej powierzchownie leży mięsień półścięgnisty, którego ścięgno można dokładnie wyczuć w okolicy dołu podkolanowego. Zaraz pod nim, w tej samej okolicy znajduje się mięsień półbłoniasty, a od strony bocznej analogicznie przebiega dwugłowy uda. Jego ścięgno z łatwością można wyczuć w okolicy głowy strzałki.

Naderwanie mięśni – rehabilitacja

Podstawą leczenie jest metoda RICE, czyli:

  • R – odpoczynek (ang. Rest);
  • I – lód (ang. Ice);
  • C – kompresja (ang. Compression);
  • E – uniesienie kończyny (ang. Elevation).

Celem tego wczesnego postępowania jest redukcja bólu i nadmiernego stanu zapalnego. Przez pierwsze 2 – 4 dni można zanurzać całą kończynę dolną w wodzie o temperaturze do 25 stopni Celsjusza przez 10 minut, około 2-3 razy dziennie. Nie należy wykonywać przy tym aktywnych ruchów kończyną. W efekcie tego zabiegu dojdzie do zwiększenia wewnątrzkomórkowego i wewnątrznaczyniowego transportu płynów i substancji odżywczych. Wówczas dojdzie do redukcji obrzęku i przyspieszenia regeneracji tkanek.

W kolejnym etapie usprawniania wprowadza się ćwiczenia izometryczne w różnych kątach zgięcia kolana, w zależności od miejsca urazu. Przykładowo, mięsień dwugłowy uda najbardziej aktywuje się przy zgięciu 15-30 stopni, natomiast mięsień półbłoniasty i mięsień półścięgnisty w zgięciu 90-105 stopni.

Do pozostałych metod stosowanych przy naderwaniu należą:

  • mobilizacja tkanek miękkich – w tym masaż poprzeczny uszkodzonego mięśnia i techniki powięziowe;
  • rower stacjonarny – celem poprawy elastyczności mięśni kończyny dolnej;
  • zabiegi fizykalne, np. laseroterapia, krioterapia, magnetoterapia;
  • kinezyterapia w tym umiarkowane ćwiczenia rozciągająco-wzmacniające;
  • kinesiotaping;
  • ćwiczenia równoważne i proprioceptywne.

Zobacz również: Propriocepcja – dlaczego jest tak ważna w fizjoterapii?

Jeśli pacjent jest w stanie wykonać pełny, aktywny wyprost stawu kolanowego, a slump test przebiega bez objawów, można przejść do kolejnej fazy usprawniania. W fazie trzeciej wprowadza się progresywny trening ekscentryczny grupy tylnej.

Do ostatniej fazy usprawniania dochodzi się, gdy ruchy kończyną nie powodują objawów. Jest to faza powrotu do sportu, obejmująca między innymi dynamiczny stretching mięśni grupy tylnej uda, biegi na bieżni o wysokiej intensywności czy trening plyometryczny.