Hiperlordoza lędźwiowa to wada postawy związana z nadmiernym pogłębieniem lordozy lędźwiowej, czyli naturalnej krzywizny kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Na ogół zwiększoną lordozę lędźwiową możemy zaobserwować u kobiet, choć płeć nie ma większego znaczenia. Jednak gdy jest znacznie zwiększona, wiąże się z wystąpieniem szeregu objawów. Doświadczony fizjoterapeuta jest w stanie wdrożyć skuteczne leczenie.

Lordoza lędźwiowa

Każdy człowiek posiada lordozę lędźwiową, jest ona bowiem naturalną, fizjologiczną krzywizną kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej. Na jej wielkość i długość wpływają przede wszystkim następujące czynniki:

  • predyspozycje genetyczne, w tym budowa kości krzyżowej;
  • wiek;
  • ukształtowanie aparatu kostnego;
  • stopień ruchomości krzywizny piersiowej;
  • ustawienie miednicy;
  • siła i długość mięśni stabilizujących stawy biodrowe.

Lordoza lędźwiowa charakterystyczna jest wyłącznie dla człowieka. Powstała na drodze ewolucji, w związku z pionizacją i koniecznością zrównoważenia poszczególnych części tułowia. Na skutek różnych czynników może jednak dochodzić do jej pogłębienia, wówczas mamy do czynienia z hiperlordozą lędźwiową.

Hiperlordoza lędźwiowa – przyczyny

Hiperlordoza lędźwiowa wrodzona wiąże się z przerwaniem połączeń pomiędzy wyrostkami stawowymi górnymi i dolnymi kręgów. Najczęściej dotyczy przejścia L4-L5, wskutek czego trzon kręgu wraz z wyżej leżącym kręgiem przesuwa się ku przodowi tworząc tzw. kręgozmyk. Wśród możliwych przyczyn hiperlordozy lędźwiowej nabytej znajdują się:

  • krzywica;
  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa;
  • zablokowanie stawów kręgosłupa;
  • zmiany pourazowe;
  • zanik mięśni wskutek chorób przewlekłych lub unieruchomienia;
  • otyłość;
  • przykurcze zgięciowe stawów biodrowych;
  • brak aktywności fizycznej i zbyt słabe mięśnie brzucha;
  • niewłaściwa postawa ciała, wady postawy, w tym zwiększenie kifozy piersiowej;
  • rwa kulszowa;
  • choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa;
  • osteoporoza.

Najczęściej jednak mamy do czynienia z hiperlordozą lędźwiową powstałą wskutek wad postawy, nieodpowiedniego stylu życia (brak aktywności fizycznej, zła pozycja w pracy lub podczas korzystania z komputera) oraz niewydolności mięśni stabilizujących tułów. Za utrzymanie lordozy lędźwiowej odpowiadają przede wszystkim mięśnie brzucha, a także tzw. mięśnie CORE.

Objawy hiperlordozy lędźwiowej

Hiperlordoza lędźwiowa niekiedy może nie dawać żadnych objawów, choć na dłuższą metę z pewnością się one pojawią. Najczęściej jest to ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, co powoduje trudności w poruszaniu się, zwłaszcza podczas siadania i wstawania. Istnieje tendencja do kompensowania hiperlordozy w odcinku piersiowym. Wówczas zwiększa się kifoza piersiowa, zaś głowa i barki mogą być wysunięte do przodu. Brzuch jest wypięty, a jego mięśnie znacznie osłabione. Hiperlordoza lędźwiowa może ponadto powodować:

  • zaburzenia trawienia wskutek przesunięcia narządów jamy brzusznej ku dołowi;
  • obniżenie narządów miednicy mniejszej u kobiet;
  • uwypuklenie pośladów i większe ryzyko wystąpienia rwy kulszowej;
  • nieprawidłowości w oddawaniu moczu lub stolca;
  • bóle całego kręgosłupa i grzbietu.

Do mięśni nadmiernie napiętych przy hiperlordozie lędźwiowej zaliczamy:

  • mięśnie biodrowo-lędźwiowe;
  • mięśnie proste uda;
  • mięsień prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego;
  • mięśnie czworoboczne lędźwi.

Z kolei do mięśni nadmiernie rozciągniętych i osłabionych przy hiperlordozie lędźwiowej zaliczamy:

  • mięśnie pośladkowe;
  • mięśnie kulszowo-goleniowe;
  • mięśnie brzucha;
  • mięsień prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego.

Obraz kliniczny zależy głównie od zaawansowania hiperlordozy lędźwiowej oraz od stylu życia pacjenta.

Diagnostyka

Hiperlordozę lędźwiową można zdiagnozować na podstawie badania RTG lub MRI, a także podczas zwykłego badania fizykalnego prowadzonego przez fizjoterapeutę. Istnieje również prosty test, który można wykonać samodzielnie w domu. Wystarczy stanąć plecami do ściany, z lekko rozstawionymi nogami tak, aby pięty znajdowały się w odległości około 5 cm od ściany. Głowa, łopatki i pośladki powinny dotykać ściany. Jeśli w swobodnej pozycji stojącej między odcinkiem lędźwiowym kręgosłupa, a ścianą jest na tyle miejsca, że spokojnie mieszczą się obie wsunięte dłonie, prawdopodobnie występuje hiperlordoza lędźwiowa, którą warto skonsultować ze specjalistą.

Hiperlordoza

Ryc. 1. Rezonans magnetyczny (MRI) bez kontrastu – odcinek lędźwiowy kręgosłupa u pacjenta z hiperlordozą.

Hiperlordoza

Ryc. 2. Rezonans magnetyczny (MRI) bez kontrastu – odcinek lędźwiowy kręgosłupa u pacjenta z hiperlordozą.

Hiperlordoza lędźwiowa – leczenie

Leczenie hiperlordozy lędźwiowej zależy od przyczyny. Jednak najczęściej jest to niewydolność mięśniowa, w związku z czym fizjoterapia opierać się będzie na regularnym i sumiennym wykonywaniu odpowiednio dobranych ćwiczeń. Dobór ćwiczeń ma miejsce u fizjoterapeuty, po dokładnym zapoznaniu się z danym przypadkiem chorobowym. Najczęściej jednak ćwiczenia powinny wzmacniać mięśnie brzucha, mięśnie kulszowo-goleniowe oraz mięśnie pośladkowe, natomiast rozluźniać mięśnie zginacze stawów biodrowych oraz mięśnie dolnej części grzbietu.

Uzupełnieniem jest terapia manualna wraz z elementami masażu, dzięki której można efektywnie rozluźnić mięśnie znajdujące się głęboko wewnątrz ciała. Dzięki metodzie jaką jest kinesiotaping, efekty terapii można utrzymać dłużej. Jest to również bodziec dla ciała pacjenta do utrzymywania prawidłowej postawy ciała. Aplikacja kinesiotapingu utrzymuje się 3-5 dni, w tym czasie pacjent powinien ćwiczyć również w domu.

Wizyta u fizjoterapeuty