Ból w lędźwiach potrafi znacznie obniżyć jakość życia codziennego, a nawet wykluczyć z wielu podstawowych aktywności fizycznych. Jeśli ma charakter przewlekły, może ponadto prowadzić do utrwalenia się zmian patologicznych oraz skutkuje życiem w ciągłym bólu. Bez względu na przyczynę ból w lędźwiach wymaga szczegółowej diagnostyki ortopedycznej i fizjoterapeutycznej.
Ból w lędźwiach – przyczyny
Bóle w odcinku lędźwiowym kręgosłupa dzielą się na swoiste, których przyczyną jest znana choroba lub uraz, a także nieswoiste, gdy nie znajduje się żadnych zmian poza zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Spośród bólów swoistych spore znaczenie medyczne mają te spowodowane dyskopatią z uciskiem korzenia nerwowego. Ból o charakterze swoistym jest objawem, dlatego leczy się przede wszystkim jego przyczynę. Nieswoiste bóle krzyża mogą pochodzić z elementów kostnych, stawowych i więzadłowych kręgosłupa, z mięśni i nerwów lub mogą mieć podłoże psychogenne. Grono możliwych przyczyn bólów lędźwiowych jest niezwykle szerokie i obejmuje m.in.:
- procesy nowotworowe;
- zaawansowaną ciążę;
- otyłość;
- hiperlordozę lędźwiową;
- plecy wklęsło-okrągłe;
- kręgozmyk;
- skoliozy, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym kręgosłupa;
- ZZSK – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa;
- choroby reumatyczne, w tym RZS;
- stany zapalne tkanek miękkich okolicy lędźwiowej;
- przeciążenie lub znaczne osłabienie mięśni CORE, w tym mięśni dna miednicy;
- bolesne miesiączkowanie i endometriozę;
- urazy mechaniczne, w tym złamania kości ogonowej czy pęknięcia kręgów lędźwiowych;
- zablokowanie stawu krzyżowo-biodrowego lub jego hipermobilność;
- osteoporozę;
- wypuklina, dyskopatia, przepuklina kręgosłupa.
Jeśli dolegliwości bólowe stają się przewlekłe lub nawracające i nadal nie można wykryć żadnej przyczyny poza zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, rozpoznaje się nieswoisty ból krzyża. Na wystąpienie bólu w lędźwiach ogromny wpływ ma codzienny styl życia. Szczególnym zagrożeniem jest brak aktywności fizycznej i siedzący tryb, zwłaszcza długotrwałe przyjmowanie siedzącej pozycji zgarbionej.
Rodzaje bólu w lędźwiach
W zależności od mechanizmu powstawania wyróżnia się następujące rodzaju bólu w lędźwiach:
- ból statyczno-mięśniowy – wskutek długotrwałego, nieprawidłowego obciążenia kręgosłupa, czego konsekwencją jest przeciążenie i rozciągnięcie jego struktur;
- ból reflektoryczno-mięśniowy – pojawia się jako odruchowe napięcie mięśni, wywołane podrażnieniem korzeni nerwowych;
- ból oponowy – ostry, występuje przy uszkodzeniu lub osteoporozie kręgów;
- ból wegetatywny – wynika z drażnienia włókien sympatycznych;
- ból kostny – pojawiający się wskutek podrażnienia receptorów okołonaczyniowych naczyń krwionośnych kości gąbczastej trzonów i łuków kręgów. Ma miejsce głównie przy procesie patologicznym zlokalizowanym w kręgach.
Każdy z tych rodzajów bólu w lędźwiach wymaga szczegółowej diagnostyki.
Ból w lędźwiach – objawy
Bólem w lędźwiach (potocznie: ból krzyża) umownie nazywa się każdy ból zlokalizowany w dolnym odcinku kręgosłupa, symetryczny i asymetryczny, umiejscowiony lub promieniujący do pośladka. Może mieć charakter ostry lub przewlekły i nawracający. Szacuje się, że ból krzyża odczuwa przynajmniej raz w życiu około 80% ludzi, a jest on częstszy u osób starszych oraz u kobiet ciężarnych czy otyłych. Może być objawem odosobnionym, objawem choroby bądź urazu lub częścią zespołu klinicznego.
Obraz kliniczny bólu w lędźwiach może być różny, w zależności od jego przyczyny. Niekiedy ma charakter ostry i dobrze zlokalizowany (np. przy zablokowaniu stawu krzyżowo-biodrowego czy stanach zapalnych), innym razem zaś jest tępy, rozlany i przewlekły (np. przy przeciążeniach mięśni i wadach postawy). Najbardziej charakterystycznym objawem dyskopatii lędźwiowej jest natomiast ból promieniujący do jednej z kończyn dolnych, o dużej intensywności. U osób z chorobą zwyrodnieniową poza bólem zaobserwować można sztywność stawów, zwłaszcza poranną.
Diagnostyka bólu w lędźwiach
Diagnostyka bólu lędźwi opiera się przede wszystkim na badaniach obrazowych oraz szczegółowym wywiadzie. Pacjent powinien poinformować lekarza lub fizjoterapeutę o prowadzonym stylu życia, w tym o poziomie codziennej aktywności, diecie czy chorobach własnych i w rodzinie. Złotym standardem jest badanie RTG, jednak przy podejrzeniu uszkodzenia struktur miękkich, zaleca się również wykonanie tomografii komputerowej. Istnieje również wiele testów funkcjonalnych, za pomocą których fizjoterapeuta może określić przyczynę bólu (np. objaw Hoovera, test Laseque’a czy objaw wyprzedzania).
Ból w lędźwiach – leczenie
Nie ma jednego słusznego postępowania przy bólach w lędźwiach. To lekarz i fizjoterapeuta ustalają indywidualny, celowany plan leczenia na podstawie wieku, poziomu aktywności i masy ciała pacjenta oraz przyczyn jego problemu. Dąży się do leczenia zachowawczego bólu, a bardzo często umiejętna fizjoterapia jest wystarczająca, aby wrócić do komfortowego, sprawnego życia. Terapia manualna, kinezyterapia i różnego rodzaju masaże stanowią jej filar. Aby efekty utrzymały się jednak przez długi czas, pacjent musi codziennie w domu wykonywać kilka prostych ćwiczeń zaleconych przez fizjoterapeutę.
Zostaw komentarz