Ból haluksa to wyjątkowo uciążliwa dolegliwość, związana z deformacją stawu śródstopno-paliczkowego palca I w stopie. Do schorzenia dochodzi wskutek rozmaitych przyczyn, najczęściej jednak związanych z chorobą zwyrodnieniową, chorobą reumatyczną bądź złymi nawykami dnia codziennego. W początkowych okresach ból pojawia się podczas aktywności i obciążania stopy, później zaś ma miejsce nawet w spoczynku.
Ból haluksa – przyczyny
Stawy śródstopno-paliczkowe są dobrze unerwione i ukrwione. Jeśli znajdują się we właściwym położeniu, okoliczne tkanki (nerwy, naczynia krwionośne, powięź, więzadła, ścięgna itd.) mogą sprawnie ze sobą współistnieć, wykonując m.in. właściwy ślizg względem siebie. Jeśli jednak wskutek narastającej deformacji stawu dojdzie do ucisku na dowolną tkankę lub nerw, pojawiają się dolegliwości bólowe. Są tym intensywniejsze, im większy stan zapalny towarzyszy tzw. haluksowi. Czynniki ryzyka powstawania haluksów są natomiast następujące:
- nadwaga i otyłość;
- spłaszczenie łuków stopy, zwłaszcza łuku poprzecznego;
- przebyte dawniej urazy stopy;
- choroby reumatyczne, zwłaszcza reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) i dna moczanowa;
- choroba zwyrodnieniowa stawów;
- zespół hipermobilności konstytucjonalnej;
- odmienności w budowie anatomicznej stopy, np. stopa Mortona.
Ryzyko haluksów jest większe u kobiet, ponieważ to właśnie one częściej chodzą w butach na wysokich obcasach oraz ze zwężanymi noskami. Także zbyt ciasne obuwie jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia stóp. Występujące już dolegliwości związane z haluksami nasila dieta bogata w cukry proste i alkohol, zaś przy dnie moczanowej dieta bogata w puryny.
Ból haluksa – obawy
Pacjenci z haluksami zgłaszają zazwyczaj ból i zaczerwienienie w obrębie I stawu śródstopno-paliczkowego, a ponadto tkliwość tej okolicy, nasilającą się szczególnie podczas noszenia obuwia. Pojawiają się problemy z poruszaniem się, niemożność przejścia do biegu (nawet krótkotrwałego, np. podbiegnięcie do tramwaju) i wspięcia na palce. Towarzyszy temu zaburzona mechanika chodu (utykanie). W początkowych fazach choroby, gdy deformacja nie jest jeszcze tak znaczna, ból pojawia się głównie podczas aktywności czy zakładania obuwia. Później zaś może pojawiać się nawet w spoczynku, czyli np. podczas siedzenia czy leżenia.
Początkowe ograniczenie ruchu zgięcia grzbietowego w stawie śródstopno-paliczkowym palucha wynika z bolesnego stanu zapalnego, przyczyniając się do ograniczenia propulsji stopy. Pacjent zaczyna chodzić wolniej i mniej dynamicznie oraz rotuje stopę na zewnątrz, unikając przez to obciążania bolesnego obszaru. To zaś może przełożyć się na osłabienie mięśni kończyny dolnej oraz rozwój dalej umiejscowionych wad postawy.
Domowe sposoby na bol haluksa
W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza, aby określić swój stan zdrowia. Jeśli deformacja palucha wynika z jakiejkolwiek choroby przewlekłej, dąży się do jej ustabilizowania i wyrównania, np. za pomocą leków czy modyfikacji diety. Przy dnie moczanowej konieczne jest wyeliminowanie z jadłospisu źródeł puryn, takich jak piwo, mięso, owoce morza, tłuste ryby i wędliny, konserwy, fast-foody. Bez względu na stan zdrowia eliminuje się również alkohol, słodycze i papierosy. Dietę warto uzupełnić świadomą suplementacją – bardzo dobrze sprawdzi się systematyczne przyjmowanie witaminy D, witaminy C, kwasu hialuronowego i kolagenu.
Następnym krokiem jest zmiana nawyków. Należy zrezygnować z ciasnego obuwia, wybierając obuwie miękkie, na płaskiej podeszwie lub nieznacznym podwyższeniu, a po domu chodzić boso. W ciepłe dni dobrze sprawdza się chodzenie boso po różnym podłożu, np. piasku, żwirku i trawie na zewnątrz. Kobiety powinny całkiem zrezygnować z butów na wysokim obcasie i chodzenia na szpilkach.
Działanie przeciwbólowe daje elektrostymulacja, prądy TENS lub inne formy elektrolecznictwa. W dzisiejszych czasach tanio można kupić przenośne urządzenie generujące prądy niskiej częstotliwości, aby następnie korzystać z niego samodzielnie w warunkach domowych. Warto w takim przypadku udać się na wizytę u fizjoterapeuty, który pokaże jak dokładnie stosować tego rodzaju urządzenie. Dobre efekty obserwuje się również przy chłodnych okładach, które dodatkowo zmniejszają stan zapalny, a także przy masażu wodnym stóp. Codziennie warto rolować podeszwę stopy piłeczką lub drewnianym wałkiem do masażu.
Ból haluksa – leczenie
Leczenie bólu haluksa powinno jednak odbywać się w gabinecie fizjoterapeuty. Za pomocą masażu, terapii tkanek miękkich i mobilizacji stawów można uzyskać bardzo dobre efekty, jeśli problem nie jest jeszcze znacznie nasilony. Często rehabilitacja pozwala uniknąć operacji i sprawia, że możliwe jest normalne funkcjonowanie. Proces ten wymaga jednak czasu i motywacji pacjenta, ponieważ będzie on musiał każdego dnia wykonywać w domu zestaw ćwiczeń zaleconych przez fizjoterapeutę.
Wskazania do zabiegu operacyjnego to silne dolegliwości bólowe, uniemożliwiające noszenie obuwia, skrajne zniekształcenie palucha i pozostałych palców stopy, znaczna wielkość deformacji, ewentualne zmiany zwyrodnieniowe. Opracowano szereg metod operacyjnych zależnych od wieku pacjenta i stopnia zniekształcenia palucha. Wyróżnia się 4 metody, którymi najczęściej wykonuje się zabiegi operacyjne paluchów koślawych, a każdorazowo metoda powinna zostać dobrana indywidualnie. Są to:
- metoda Silvera;
- operacyjna osteotomia okolicy dalszej części I kości śródstopia;
- osteotomia trzonu I kości śródstopia (Skarf);
- operacyjna osteotomia bliższej części I kości śródstopia.
Zostaw komentarz