Asymetria kończyn dolnych to problem ortopedyczny, który może dotyczyć każdego bez względu na wiek czy płeć. W znacznej większości przypadków mamy do czynienia z asymetrią funkcjonalną (wynikającą z zaburzeń w obrębie tkanek miękkich lub związanych z wadą postawy), rzadziej zaś z asymetrią strukturalną (wiążącą się z rzeczywistym skróceniem kości).
Asymetria kończyn dolnych – objawy
O asymetrii kończyn dolnych mówi się wówczas, gdy podczas stania lub w badaniach funkcjonalnych wychodzi, że jedna kończyna dolna jest krótsza lub dłuższa od drugiej. Jeśli asymetria ta jest niewielka, często przez długi czas może nie dawać żadnych szczególnych oznak i wykrywana jest zupełnie przypadkowo. Gdy jednak jest nieco większa lub trwa przez dłuższy czas i nie zostaje podejmowana w stosunku do niej korekcja, może skutkować:
- bólami miednicy i bólami kręgosłupa;
- szybszym tworzeniem się zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów kolanowych i stawów biodrowych w bardziej obciążanej kończynie dolnej;
- zaburzeniami chodu, co przyczynia się do rozwoju wad postawy w obrębie stopy, np. płaskostopie, haluksy i modzele;
- rozwojem wad postawy niezwiązanych z kończynami dolnymi, zwłaszcza takich jak skolioza;
- bólami mięśniowymi i bólami stawowymi, nasilonymi mocniej w jednej kończynie dolnej;
- większym ryzykiem występowania kontuzji.
Jeśli asymetria jest znaczna, może pojawić się zmiana w prawidłowej biomechanice chodu i utykanie. Im dłużej trwa takie zaburzenie, tym bardziej nasilone stają się dolegliwości.
Asymetria kończyn dolnych – przyczyny
Asymetrię kończyn dolnych można podzielić na:
- asymetrię funkcjonalną (inaczej: asymetria czynnościowa) – wynikającą m.in. ze swoistych i nieswoistych stanów zapalnych stawów, nowotworów, nadmiernego napięcia mięśniowego w obrębie jednej kończyny dolnej lub miednicy, skrętu miednicy, rotacji miednicy, złamań kości przy wadliwym zroście, choroby Perthesa, porażenia mięśni, wad postawy;
- asymetrię strukturalną – związaną ze skróceniem poszczególnych kości np. w związku z chorobami genetycznymi lub wrodzonymi anomaliami struktur kostnych.
Zdecydowanie częściej mamy do czynienia z asymetrią funkcjonalną, która jednocześnie jest łatwiejsza w wyprowadzeniu za pomocą systematycznej fizjoterapii.
Diagnostyka asymetrii kończyn dolnych
W celu zdiagnozowania asymetrii kończyn dolnych, należy wykonać zdjęcie RTG. To jedyne badanie, które ukaże z największą precyzją długość poszczególnych kości, a także ustawienie miednicy. Na podstawie zdjęcia można wyliczyć, czy długość kości jest taka sama w obu kończynach dolnych, a także czy miednica ustawiona jest symetrycznie i prawidłowo. Pozwala to nie tylko zdiagnozować asymetrię, ale również wstępnie ustalić jej przyczynę i rodzaj.
Uzupełniająco wykonuje się testy funkcjonalne, polegające na wzrokowym pomiarze długości kończyn w leżeniu na plecach, na brzuchu oraz w staniu. Nie są one jednak tak dokładne, jak zdjęcie RTG i mogą jedynie wstępnie wskazać na ewentualną asymetrię kończyn dolnych.
Asymetria kończyn dolnych – leczenie
Asymetria strukturalna kończyn dolnych jest znacznie trudniejsza w leczeniu w porównaniu do asymetrii funkcjonalnej i wymaga bardziej drastycznych metod. Należy zatem upewnić się, że nie ma ona podłoża funkcjonalnego. Leczenie asymetrii strukturalnej u dzieci może obejmować epifizjodezę. Zabieg polega na czasowym lub trwałym zablokowaniu chrząstki wzrostowej w jednej z kończyn dolnych, czego rezultatem jest zahamowanie wzrostu jednej z kości (w dłuższej kończynie) i tym samym umożliwienie nodze krótszej zrównania długości. Zachowawcze leczenie zawsze powinno obejmować noszenie wkładek do butów wyrównujących długość kończyn dolnych. Alternatywą dla epifizjodezy jest metoda Ilizarowa, której celem jest wydłużanie, scalanie, a także korekcja kształtu kości za pomocą specjalnie opracowanego aparatu.
Leczenie asymetrii funkcjonalnej odbywa się w gabinecie fizjoterapeuty. Za pomocą indywidualnie dobranych ćwiczeń, terapii manualnej i innych metod można wyrównać napięcie mięśniowe i skorygować wady postawy w taki sposób, aby wyrównać długość i skorygować asymetrię kończyn dolnych. Pomocniczo zastosować można wspomniane wcześniej wkładki do butów. W przypadku asymetrii funkcjonalnej rokowania są z reguły dobre.
Zostaw komentarz