Operacyjne leczenie łąkotek

Operacyjne leczenie łąkotek obejmuje współcześnie zastosowanie techniki artroskopowej, dzięki której nie pozostają nieestetyczne blizny, a proces usprawniana przebiega sprawniej i szybciej. Metoda leczenia operacyjnego dobierana jest indywidualnie do pacjenta. Zawsze jednak wiąże się z koniecznością rehabilitacji.

Znaczenie łąkotek

Łąkotki aktywnie uczestniczą w ruchu stawu kolanowego, w związku z czym są silnie narażone na urazy. Podczas wykonywania ruchów zginania i prostowania przemieszczają się w zakresie ponad jednego centymetra względem powierzchni stawowych. Przy prostowaniu przesuwają się w przód, a podczas zginania w tył. Co więcej, to łąkotki sprawiają, że możliwe są ruchy obrotowe. W czasie rotacji kolana, jedna z łąkotek przesuwa się do przodu, a druga do tyłu, zależnie od kierunku skrętu.

Ze względu na tak dużą ruchomość, zalicza się je do struktur wyjątkowo narażonych na różnego rodzaju kontuzje. Omawiając urazy i schorzenia stawu kolanowego, to właśnie patologie łąkotek należą do najczęstszych (wraz z uszkodzeniami więzadeł stawu kolanowego).

Przyczyny uszkodzenia łąkotek

Uszkodzenie łąkotki wynika przeważnie z uprawiania aktywności fizycznej lub jest następstwem kontuzji. Przyczynia się do tego sumowanie mikrourazów. Często uszkodzenie łąkotek bywa skutkiem zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów kolanowych. Wśród dorosłych pacjentów to właśnie uszkodzenia łąkotek towarzyszą zwykle zmianom zwyrodnieniowym.

Uraz łąkotki przyśrodkowej następuje podczas obciążenia zgiętego stawu kolanowego połączonego z koślawieniem i rotacją zewnętrzną podudzia względem uda. Natomiast uraz łąkotki bocznej wynika z rotacji wewnętrznej goleni połączonej z jej szpotawieniem. Przy zbyt gwałtownym wyproście stawu kolanowego, łąkotki mogą nie nadążyć za ruchem i zaklinować się. Do niezwykle kontuzjogennych sportów zalicza się jazdę na nartach.

Leczenie operacyjne łąkotek

Metoda leczenia operacyjnego zależy od wielu czynników, w tym od wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia i poziomu aktywności fizycznej, a także od rodzaju i rozległości uszkodzenia. Wyróżnia się:

• usunięcie łąkotki – zwane inaczej resekcją łąkotki;
• szycie łąkotki;
• zabiegu odtwórcze – np. protezy łąkotki.

Resekcja łąkotki może być całkowita lub częściowa. U większości pacjentów dolegliwości bólowe kolana pojawiają się w późniejszym wieku jako skutek przyspieszonych zmian zwyrodnieniowych. Wielu z nich po operacji odzyskuje pełną sprawność stawu kolanowego.

Najczęściej wykonuje się operacyjne szycie łąkotki, zazwyczaj przy dodatkowym uszkodzeniu więzadeł stawu kolanowego. Technika ta wiąże się jednak z długim unieruchomieniem pacjenta, trwającym nawet kilka tygodni. W tym okresie nie należy pomijać fizjoterapii.

Rehabilitacja po operacji łąkotki

Należy pamiętać, że dokładne postępowanie rehabilitacyjne zależy od rodzaju wykonanego zabiegu, rozległości uszkodzenia oraz parametrów związanych z pacjentem. Również powrót do zdrowia jest różny. Najszybciej sprawność odzyskuje się po resekcji łąkotki (nawet po 1 miesiącu od zabiegu), najdłużej zaś trwa usprawnianie po szyciu łąkotki (niekiedy do pół roku).

Przez pewien okres od zabiegu przeciwwskazane jest obciążanie operowanej kończyny dolnej. Na początku stosuje się metodę RICE (odpoczynek, zimnolecznictwo, kompresja, elewacja). W pierwszym okresie należy stosować ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia proprioceptywne i ćwiczenia bierne do granicy bólu. Jednocześnie ważne jest rozciąganie mięśni uda i goleni. Ćwiczenia czynne w pełnym zakresie ruchomości obejmują kończyny górne i nieoperowaną kończynę dolną. Do pozostałych metod zalicza się:

• zabiegi fizykalne;
• masaż rozluźniający mięśnia uda;
• kinesiotaping.

Wraz z postępem gojenia się rany, po usunięciu szwów, wprowadza się stopniowo:

• zwiększanie zakresu ruchomości w operowanym stawie kolanowym;
• chód z kontrolowanym obciążeniem;
• terapię manualną;
• PNF;
• ćwiczenia sensomotoryczne.

Około 10-12 tygodnia pacjent powinien w pełni prostować staw kolanowy oraz zginać go do około 120 stopni. Można wówczas wprowadzić ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinetycznym z progresywnym obciążaniem kończyny i zgięciem stawu kolanowego. Celem usprawniania jest uzyskanie pełnej ruchomości w operowanym stawie. W efekcie, pacjent (w zależności od wieku i preferencji) ma być w stanie powrócić do codziennej aktywności fizycznej i sportowej.