Przepuklina lędźwiowa to częsty problem w dzisiejszych czasach, który dotyczy coraz młodsze osoby. Ma to związek z siedzącym trybem życia i niskim poziomem aktywności fizycznej. Większość przypadków przepukliny lędźwiowej dotyczy segmentu L5-S1. Może dojść do ucisku na nerw kulszowy, co znane jest jako rwa kulszowa objawiająca się nieprzyjemnym i bolesnym promieniowaniem do kończyny dolnej. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz neurolog, ortopeda oraz fizjoterapeuta.

Przepuklina lędźwiowa

Rezonans magnetyczny jednego z pacjentów naszego Centrum Fizjoterapeuty z przepukliną lędźwiową, który zgłosił się, aby podjąć rehabilitację.

Przepuklina lędźwiowa – przyczyny

Kręgosłup stanowi centralne rusztowanie dla organizmu człowieka. Charakterystyczna budowa zapewnia mu wytrzymałość na obciążenia oraz możliwość znacznej ruchomości w różnych kierunkach. Aby tak się działo, należy prowadzić zdrowy tryb życia – dla zdrowia kręgosłupa najważniejsza jest regularna aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta bogata w białko, wapń, cynk, magnez, witaminę A i witaminę D.

Niestety, postęp cywilizacyjny, zmniejszenie ruchliwości i mało aktywny tryb życia w połączeniu z przetworzoną żywnością przysparzają wielu dolegliwości bólowych kręgosłupa, szczególnie w odcinku lędźwiowym. Poważnym czynnikiem ryzyka jest również nadwaga i otyłość. To właśnie siedzący tryb życia i brak dbania o własne ciało jest główną przyczyną przesuwania się jądra miażdżystego poza pierścień włóknisty, sprawiając, że jądro miażdżyste zaczyna uciskać struktury nerwowe i naczyniowe znajdujące się w pobliżu krążka międzykręgowego. Dzieje się tak, ponieważ siedząc w nieprawidłowy sposób przed komputerem czy telewizorem odcinek lędźwiowy znajduje się w stałym zgięciu, w związku z czym krążek międzykręgowy zaczyna przesuwać się w stronę grzbietową. Nie działają siły równoważące, które mają miejsce podczas wykonywania intensywnych wyprostów w odcinku lędźwiowym. W dłuższej perspektywie czasu ma to poważne konsekwencje.

Do powstawania przepukliny lędźwiowej może dojść również w przebiegu niektórych chorób, takich jak ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa), RZS (reumatoidalne zapalenie stawów), choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa czy osteoporoza.

Przepuklina lędźwiowa – objawy

Obraz kliniczny może różnić się nieco w zależności od charakteru przepukliny. U niektórych osób objawy pojawiają się nagle, w momencie dźwignięcia ciężkiego przedmiotu przy zgiętym kręgosłupie lędźwiowym, u innych natomiast rozwijają się powili, wskutek wieloletniego sumowania się przeciążeń i mikrourazów. W tym drugim przypadku bodźcem wyzwalającym ból kręgosłupa jest zazwyczaj dłuższe przebywanie w jednej pozycji, np. podczas jazdy samochodem lub dłuższym leżeniu na brzuchu. Uważa się, że spora część populacji zmaga się z przepuklinami bezobjawowymi. Objawy uwidaczniają się wówczas, gdy przesuwające się jądro miażdżyste napotyka na swej drodze struktury nerwowe lub naczyniowe i je uciska, co nie zawsze ma miejsce.

Charakterystycznymi objawami przepukliny lędźwiowej są:

  • ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa;
  • promieniowanie do kończyny dolnej przez pośladek, nierzadko dochodzące aż do stopy;
  • zaburzenia czucia w obrębie części ciała unerwianych przez uciśnięty jądrem miażdżystym nerw;
  • drętwienie kończyn dolnych;
  • wzmożone napięcie mięśni w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i nie tylko.

Ból nasila się podczas wykonywania określonych czynności oraz podczas dźwigania cięższych przedmiotów. Zwykle ma charakter ostry, choć zdarzają się przypadki bólu rozlanego, nie posiadającego konkretnej lokalizacji. Obraz kliniczny zależy w dużej mierze od tego, w którym kierunku przemieszcza się jądro miażdżyste.

Przepuklina lędźwiowa – diagnostyka

Diagnostyka bólów kręgosłupa powinna być kompleksowa i musi ona różnicować wszelkie zmiany chorobowe, np. zwyrodnienia czy schorzenia autoimmunologiczne. Pomocny jest szeroki wachlarz testów diagnostycznych, które badają m.in. ruchy kręgosłupa powodujące ból, napięcie mięśni, dolegliwości ze strony stawów krzyżowo-biodrowych. Złotym standardem diagnostyki przepuklin u każdego pacjenta jest jednak zdjęcie RTG. Na jego podstawie można uwidocznić z dużą dokładnością lokalizację, rodzaj i wielkość przepukliny. Wykonuje się również rezonans magnetyczny.

Przepuklina lędźwiowa – leczenie

Podstawą leczenia przepukliny lędźwiowej jest odpowiednio dobrana fizjoterapia. Kinezyterapia w połączeniu z zabiegami fizykoterapeutycznymi, masażem, terapią manualną, edukacją pacjenta oraz farmakoterapią daje oczekiwane efekty terapeutyczne. Sygnałem do rozpoczęcia diagnostyki są już najmniejsze występujące dolegliwości. Uważa się, że skuteczność odpowiednio dobranych ćwiczeń sięga nawet do 90%. Muszą one jednak zostać dobrane indywidualnie do potrzeb każdego pacjenta – nie ma uniwersalnego zestawu ćwiczeń.

Zazwyczaj podstawą regularnych treningów są ćwiczenia izometryczne mięśni stabilizacyjnych (grzbietu, pośladków, kończyn dolnych i brzucha) oraz kształtujące nawyk prawidłowej postawy. Dodatkowo zaleca się ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia automobilizacyjne kręgosłupa i ćwiczenia rozciągające w przypadku przykurczy. Mięśnie grzbietu i mięśnie brzucha należy odpowiednio wzmocnić, aby utrzymywały one kręgosłup na prawidłowej pozycji.

Właściwe leczenie przepukliny rozpoczyna się od oceny kierunków bezbolesnych dla kręgosłupa pacjenta. Są to ruchy, w których dochodzi do repozycji, czyli cofania się przepukliny. Właśnie na nich będą bazować ćwiczenia. Na początkowym etapie leczenia stosuje się przeważnie 2 ćwiczenia. Objawem potwierdzającym prawidłowość leczenia jest centralizacja objawów.

Oprócz ćwiczeń, bardzo ważna jest terapia manualna, zwłaszcza mobilizacja stawów międzykręgowych oraz różnego rodzaju masaże (masaż funkcyjny, masaż poprzeczny). Bazuje na tym m.in. terapia manualna metodą Kaltenborn-Evjenth, która cieszy się dużą popularnością wśród specjalistów zajmujących się leczeniem przepuklin lędźwiowych.

Operacja przepukliny lędźwiowej

Ostatecznością jest operacja przepukliny lędźwiowej. To rozwiązanie wybierane jest wyłącznie wtedy, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Standardem jest mikrodiscektomia, podczas której lekarz wykonuje niewielkie (1-2 cm) nacięcie nad uwypuklonym krążkiem międzykręgowym. Następnie odsłania przestrzeń wokół kręgów i usuwa ich uwypuklone fragmenty. Ciekawostką jest, że specjaliści w ostatnich latach pracują nad endoprotezą krążka międzykręgowego, wykonywaną na podstawie zdjęć 3D kręgosłupa pacjenta. Rokowania są niezwykle obiecujące.

Umów wizytę w Centrum Fizjoterapeuty