Niestabilność kolana powstaje w wyniku uszkodzenia jednego z czterech głównych więzadeł stabilizujących ten staw. Istnieje również kilka dodatkowych, wtórnych stabilizatorów stawu kolanowego (m.in. łąkotki, pasmo biodrowo-piszczelowe czy mięsień dwugłowy uda). Ich rola wzrasta po uszkodzeniu jednego z pierwotnych stabilizatorów.

Niestabilność kolana - charakterystyka

Stabilizatory stawu kolanowego

Do głównych stabilizatorów zalicza się więzadła:

  • krzyżowe przednie (ACL) – zapobiega przedniemu przemieszczaniu się piszczeli względem kości udowej;
  • krzyżowe tylne (PCL) – zapobiega tylnemu przemieszczaniu się piszczeli względem kości udowej
  • poboczne piszczelowe (MCL) – zapobiega koślawieniu stawu kolanowego;
  • poboczne strzałkowe (LCL) – zapobiega szpotawieniu stawu kolanowego.

Funkcję wtórnych stabilizatorów bocznej części stawu kolanowego pełnią mięsień dwugłowy uda wraz z pasmem biodrowo-piszczelowym.

Niestabilność kolana – charakterystyka

Ból jest nieproporcjonalny do stopnia uszkodzenia tkanek, ponieważ im większy ból, tym mniejsze uszkodzenie (i odwrotnie). Dzieje się tak dlatego, że w przypadku uszkodzenia rozległego dochodzi do rozerwania większości włókien nerwowych, stąd uczucie bólu jest mniejsze.

W przypadku podejrzenia niestabilności stawu kolanowego zaleca się wykonanie testów funkcjonalnych oraz artroskopii.

Uszkodzenie ACL

Mechanizm urazu obejmuje najczęściej skręcenie kolana przy stawianiu stopy na podłożu. Więzadło krzyżowe przednie jest najczęściej rekonstruowanym więzadłem stawu kolanowego.

Objawy:

  • ból i znaczny obrzęk kolana przy słyszalnym trzasku w momencie urazu;
  • często ostry wylew krwi do stawu;
  • niestabilność kolana opisywana jako wyginanie się stawu.

Na rozpoznanie uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego pozwala m.in. test szuflady przedniej lub test Lachmanna. Leczenie z kolei uzależnione jest od stopnia uszkodzenia, w ostateczności wskazane jest leczenie chirurgiczne. Rokowania są dobre, ponieważ sportowcy zwykle wracają do aktywności po upływie minimum 6 miesięcy po rekonstrukcji.

Na poniższym filmie pokazujemy jak przebiega rehabilitacja po rekonstrukcji ACL u jednego z naszych pacjentów w Centrum Fizjoterapeuty:

Uszkodzenie PCL

Do uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego dochodzi zwykle podczas wymuszonego tylnego przemieszczenia piszczeli. Do głównych przyczyn tego stanu zalicza się urazy – zwykle komunikacyjne lub intensywne treningi sportowe.

Obserwuje się wyraźne opadanie piszczeli w stosunku do uda, przy czym dolegliwości często towarzyszy wysięk krwi do stawu.

Podczas diagnostyki stosuje się najczęściej test szuflady tylnej lub test Goodfreya. U większości pacjentów zadowalające efekty uzyskuje się po leczeniu zachowawczym.

Uszkodzenie MCL

To najczęściej uszkadzane więzadło kolana. Mechanizm urazu obejmuje przeciążenie wywołujące koślawienie stawu, z kolei objawy obejmują ból i niestabilność po stronie przyśrodkowej kolana. Ból i niestabilność występują również podczas koślawienia kolana zgiętego pod kątem 30 stopni.

Urazom MCL można zapobiegać różnymi metodami. Między innymi należy wzmacniać mięśnie uda oraz wprowadzić do programu treningowego ćwiczenia proprioceptywne. Izolowane uszkodzenia MCL rokują dobrze, ponieważ wykazano, że aż 98% pacjentów po leczeniu zachowawczym powraca do aktywności fizycznej i treningów sportowych.

Uszkodzenie LCL

Występuje znacznie rzadziej niż uszkodzenie MCL i rzadko są to urazy izolowane. Kontuzje często pozostają niezauważone, ponieważ towarzyszy im uszkodzenie innych więzadeł.

Mechanizm urazu obejmuje przeciążenie powodujące szpotawienie stawu i zewnętrzną torsję piszczeli. Typowymi objawami są niestabilność i ból po stronie bocznej kolana.

Podczas diagnozowania uszkodzenia LCL warto wykonać test szyflady tylno-bocznej oraz odwrócony test pivot-shift. Uszkodzenia I i II stopnia można leczyć zachowawczo, jednak przy III stopniu wskazana jest rekonstrukcja więzadła. Dodatkowo należy mieć na uwadze towarzyszące uszkodzenia innych więzadeł i struktur stawu kolanowego.