Rehabilitacja po złamaniu obojczyka jest nieodłącznym elementem powrotu do pełnej sprawności i zdrowia. Wyróżniamy 3 rodzaje złamań tej struktury: bez przemieszczenia, z przemieszczeniem oraz złamanie przezstawowe. W zależności od tego chirurg ortopeda podejmuje decyzję o wykonaniu zespolenia, po którym konieczne jest czasowe unieruchomienie obręczy barkowej. Uznaje się, że złamanie obojczyka stanowi 5% wszystkich złamań u osób dorosłych.
Złamanie obojczyka bez przemieszczenia
W sytuacjach, gdy złamanie obojczyka nastąpi bez przemieszczenia odłamów kostnych, na ogół stosuje się leczenie zachowawcze. Nie ma konieczności wykonywania operacji. Leczenie polega na usztywnieniu ramienia ortezą barkową, która zapewni prawidłową pozycję odłamów kostnych. Wraz z upływem czasu zrosną się ze sobą. W związku z tym, że złamania obojczyka są bolesne, w między czasie stosuje się leki przeciwbólowe. Gdy nastąpi zrost kostny można rozpocząć fizjoterapię.
Złamanie obojczyka wymagające operacji
Wszelkie operacje przy złamaniach obojczyka wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Polegają one na otwartym nastawieniu odłamów, a następnie ich stabilizacji za pomocą płyt lub śrub. Metalowe płytki mocowane są po zewnętrznej stronie kości. Biorąc pod uwagę fakt, że obojczyk leży bezpośrednio pod skórą, mogą być one wyczuwalne podczas dotykania tej okolicy. Standardem jest, że płyty i śruby nie są usuwane nawet po uzyskaniu pełnego zrostu kostnego, chyba że ich obecność powoduje dyskomfort. Innymi wskazaniami do operacji złamania obojczyka są:
- skrócenie obojczyka o więcej niż 1,5 cm, podczas gdy próba nastawienia go się nie powiodła;
- występujący ucisk na przebiegające w okolicy złamania naczynia krwionośne i nerwy.
Wybór sposobu zespolenia zależy od typu złamania, stopnia przemieszczenia odłamów, a także przebiegu szczeliny złamania.
Rehabilitacja po operowanym złamaniu obojczyka
Należy mieć na uwadze, że wskutek złamania obojczyka upośledzona może być funkcja barku. Celem rehabilitacji po złamaniu obojczyka wymagającym operacji jest przede wszystkim:
- wzmocnienie mięśni obręczy barkowej;
- przywrócenie prawidłowej ruchomości w stawie ramiennym, stawie mostkowo-obojczykowym oraz stawie barkowo-obojczykowym;
- rozciągnięcie i rozluźnienie przykurczonych struktur tej okolicy;
- przywrócenie pełnej funkcjonalności we wszystkich płaszczyznach.
Innymi słowy, rehabilitacja przebiega z wykorzystaniem niemal identycznych technik, jak w przypadku złamań bez przemieszczenia. Różnią się one jedynie momentem wprowadzenia ich do planu rehabilitacji.
Faza wczesna
Bezpośrednio po operacji należy odciążyć kończynę górną po stronie zespalanej na okres około 2-6 tygodni. Działamy głównie przeciwbólowo i przeciwobrzękowo, przy czym za pomocą zabiegów z zakresu fizykoterapii można wpływać na przyspieszenie zrostu kostnego. W tym celu stosuje się pole magnetyczne, laseroterapię oraz krioterapię, przy czym zaleca się jednoczesną suplementację wysokiej jakości kolagenu. We wczesnym etapie po operacji dobrze sprawdza się wykorzystanie kinesiotapingu, czyli elastycznych plastrów tonizujących mięśnie oddziałujące na staw ramienny i łopatkę. Dobrze sprawdzą się aplikacje limfatyczne czy przeciwbólowe.
Kilka dni po operacji rozpoczyna się rehabilitację ruchową, której celem jest osiągnięcie 90 stopni elewacji oraz 45 stopni rotacji zewnętrznej w stawie ramienno-łopatkowym. Nie należy przy tym pomijać znaczenia stawu barkowo-obojczykowego oraz stawu mostkowo-obojczykowego. Choć ich ruchomość nawet fizjologicznie jest niewielka, są niezbędne dla prawidłowej ruchomości całej obręczy barkowej. Stosuje się również techniki mobilizacyjne dla łopatki. Każdy pacjent powinien otrzymać prosty zestaw ćwiczeń do domu.
Faza późna
Po osiągnięciu pełnego zrostu można rozpocząć bardziej zaawansowaną fizjoterapię. W jej skład wchodzą między innymi ćwiczenia wzmacniające mięśnie kończyny górnej i obręczy barkowej, ćwiczenia propriocepcji, a także ćwiczenia czynne wykorzystujące zamknięty łańcuch kinematyczny i otwarty łańcuch kinematyczny. Bardzo dobrze sprawdzi się metoda PNF przywracająca ruchy funkcjonalne w barku. Po potwierdzeniu zrostu kostnego zdjęciem RTG można także rozpocząć ćwiczenia z obciążeniem. Początkowo jest ono niewielkie, jednak wraz z upływem czasu można wprowadzać nieco większe ciężary. Rokowania odnośnie powrotu do pełnej sprawności są dobre. Należy jednak zwrócić się o pomoc do doświadczonego fizjoterapeuty zajmującego się rehabilitacją ortopedyczną.
Zostaw komentarz