Pęknięcie kości promieniowej to uraz ortopedyczny dotyczący kończyny górnej. Kość promieniowa wraz z kością łokciową tworzą przedramię, które bierze udział w wielu złożonych ruchach ręki oraz w zachowaniu funkcji całej kończyny. Pęknięcie jest mniej zaawansowanym urazem niż złamanie, dlatego jego rokowania są lepsze. Leczeniem zajmuje się ortopeda oraz fizjoterapeuta.
Pęknięcie kości promieniowej – przyczyny
Do pęknięcia kości promieniowej może dojść wskutek urazu pośredniego lub bezpośredniego. Najczęściej wynika z upadku z wysokości, wypadku komunikacyjnego, uprawiania sportów ekstremalnych lub kontaktowych oraz mocnego uderzenia w przedramię. Dość charakterystyczne są pęknięcia brzeżne głowy kości promieniowej, do których dochodzi zwykle na drodze upadku na wyprostowaną w łokciu kończynę górną. Wówczas siła urazu działa w kierunku promieniowo-koślawym.
Pęknięcie szyjki kości promieniowej może pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej dotyczy dzieci między 8. a 12. rokiem życia oraz pacjentów z osteoporozą (chorobą związaną z obniżoną gęstością kości i zwiększoną podatnością na złamania czy pęknięcia kości). Może towarzyszyć innym urazom, takim jak np. zwichnięcie stawu łokciowego.
Pęknięcie kości promieniowej – objawy
Pęknięcie kości to w rzeczywistości jej złamanie bez przemieszczenia odłamów. Może objawiać się więc:
- silnym bólem podczas próby poruszania łokciem lub dłonią, a w szczególności podczas ruchów rotacyjnych przedramienia;
- obrzękiem i zasinieniem w miejscu pęknięcia;
- tkliwością;
- wzmożoną ciepłotą ciała w miejscu urazu.
Jako że podczas pęknięcia nie dochodzi do przemieszczenia się odłamów, kształt przedramienia jest zachowany. Nie pojawiają się żadne kostne wyniosłości pod skórą, a jej ciągłość pozostaje nieprzerwana. Niektórzy, bardziej wrażliwi pacjenci podczas pęknięcia kości mogą odczuwać osłabienie i objawy stanu przedomdleniowego m.in. szumy uszne, zawroty głowy, nudności.
Diagnostyka pęknięcis kości promieniowej
Złotym standardem diagnostyki wszelkich urazów kości jest badanie rentgenowskie. Na obrazie RTG można uwidocznić z dużą dokładnością wielkość, lokalizację i charakter pęknięcia kości. Jeśli istnieją podejrzenia uszkodzenia tkanek miękkich, dodatkowo warto wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny tej okolicy. Zwykle jednak przy pęknięciu nie jest to konieczne.
Pęknięcie kości promieniowej – leczenie
Brzeżne pęknięcie kości promieniowej bez przemieszczenia leczy się na ogół czynnościowo, czyli bez unieruchomienia (nie stosując w tym celu żadnego temblaka), pozwalając na ruchy czynne po znieczuleniu nowokainą. Jeśli jednak dany przypadek wymaga unieruchomienia (lecz nie jest powikłany), zwykle unieruchomienie nie trwa dłużej niż 2-3 tygodnie. Pęknięcia dalszego końca kości promieniowej są z natury niestabilne, co oznacza, że mogą ulegać wtórnemu przemieszczeniu, jeśli są zaawansowane. Postępowanie musi być bardziej przemyślane i obejmuje unieruchomienie w szynie gipsowej na około 4-5 tygodni.
Rehabilitacja
Zawsze po pęknięciach i złamaniach kości kluczowa jest rehabilitacja. Pozwala na szybki powrót do pełnej sprawności i stanowi profilaktykę powikłań, takich jak trwała utrata siły mięśniowej i motoryki ręki, przykurcze mięśniowe i powikłania zakrzepowo-zatorowe. Jeszcze na etapie unieruchomienia kończyny górnej stosuje się kinezyterapię. Ćwiczenia obejmują bark kończyny urazowej oraz inne części ciała, aby poprawić krążenie krwi, tak niezbędne do prawidłowego gojenia się urazów. Dodatkowo, wykonuje się również na tym etapie ćwiczenia kontralateralne.
Po zdjęciu unieruchomienia wdraża się postępowanie typowe dla leczenia złamań. Najpierw wykonuje się RTG potwierdzające zrost kostny, a następnie rozpoczyna terapię manualną, masaż (m.in. masaż funkcyjny, masaż tkanek głębokich), suche igłowanie i wszelkie ćwiczenia, mające na celu zwiększenie zakresu ruchomości w okolicznych stawach, usztywnionych wskutek dłuższego unieruchomienia. Jeśli zrost kości jest potwierdzony, już od początku można wykonywać ruchy rotacyjne przedramienia, w granicach bezbólowych dla pacjenta. Po uzyskaniu prawidłowej ruchomości nadgarstka i stawu łokciowego, wprowadza się ćwiczenia stabilizacyjne, np. w pozycji klęku podpartego (początkowo jeszcze bez przyjmowania całego obciążenia ciała na urazową kończynę), a także ćwiczenia wzmacniające. Można wykonywać je z rozmaitymi akcesoriami, np. gumowymi piłeczkami, gumami mini band czy innymi taśmami rehabilitacyjnymi.
Powrót do pełnej sprawności po pęknięciu zależy od wielu czynników. Zazwyczaj jednak trwa 2-3 miesiące, a rokowania są bardzo dobre.
Świetny artykuł. Naprawdę dobrze napisane. Wielu autorom wydaje się, że mają odpowiednią wiedzę na poruszany przez siebie temat, ale niestety tak nie jest. Stąd też moje zaskoczenie. Chciałbym wyrazić uznanie za Twoją pracę. Będę polecał to miejsce i częściej tu zaglądał, by poczytać nowe rzeczy.
Dobry i ciekawy wpis. Naprawdę dobrze napisane. Wielu autorom wydaje się, że posiadają odpowiednią wiedzę na ten temat, ale zazwyczaj tak nie jest. Stąd też moje zaskoczenie. Czuję, że chyba powinienem wyrazić uznanie za Twoje działania. Koniecznie będę polecał to miejsce i regularnie tu zaglądał, aby przejrzeć nowe rzeczy.