Ból lędźwi to jeden z najczęściej diagnozowanych problemów zdrowotnych w XXI wieku, obserwowany niestety coraz częściej także w młodszych grupach wiekowych. Najczęściej wiąże się z siedzącym trybem życia i ograniczoną aktywnością fizyczną, jednak czynników ryzyka jest znacznie więcej, w tym m.in. przeciążenia mechaniczne, osłabienie stabilizacji mięśniowej czy zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Ból lędźwi może istotnie utrudniać codzienne funkcjonowanie i obniżać jakość życia. Warto podkreślić, że w wielu przypadkach, również przewlekłych, właściwie dobrana fizjoterapia pozwala skutecznie zredukować ból, a nawet całkowicie go wyeliminować. Kluczowe znaczenie ma jednak odpowiednia diagnostyka oraz konsultacja z fizjoterapeutą, który na podstawie badania klinicznego i analizy obrazowej dobierze indywidualny plan postępowania.
Ból lędźwi – przyczyny
Bóle lędźwi mogą mieć wiele różnych przyczyn, jednak w dzisiejszych czasach zdecydowanie najczęściej wiążą się one z siedzącym trybem życia. Nawet jeśli dana osoba uprawia sport godzinę dziennie, a w pozostałe godziny w ciągu doby siedzi lub leży, wciąż niekorzystnie wpływa to na biomechanikę kręgosłupa. Aby krążki międzykręgowe (tzw. dyski) znajdujące się pomiędzy kręgami mogły prawidłowo funkcjonować i spełniać swoją rolę amortyzującą, muszą być poddawane stałym dociskom i uwolnieniom (tzw. kompresje i trakcje). Dzięki temu woda napływa do nich w największym stopniu. Są też lepiej odżywianie i tym samym mniej podatne na degeneracje. Jeśli siedzimy lub tylko leżymy, dyski są wyłącznie dociskane, co sprawia, że tracą uwodnienie i przestają być skutecznymi amortyzatorami. Wzrasta znacząco ryzyko wszelkich dyskopatii (chorób krążków międzykręgowych), takich jak wypuklina i przepuklina kręgosłupa. Są na nie najbardziej poddawane zwłaszcza te znajdujące się w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, co w konsekwencji daje ból lędźwi.
Zespół bólowy kręgosłupa w większości przypadków dotyczy też tkanek miękkich, mięśni, powięzi oraz więzadeł. Wiąże się to m.in. z brakiem regularnej aktywności ruchowej i jednoczesnym nieergonomicznym wykonywaniem ćwiczeń. W takim przypadku częstym objawem jest wzmożone napięcie mięśni, które powoduje ograniczenie ruchomości. Ból dyskopatyczny znacząco różni się od bólu mięśniowo-powięziowego, co pozwala na ich łatwe zróżnicowanie i wdrożenie odpowiedniego postępowania. Ból mięśniowo-powięziowy wiąże się często m.in. z codziennymi przeciążeniami spowodowanymi pracą lub innymi powtarzającymi się czynnościami powodującymi wzmożone napięcie tkanek miękkich.
Czynnikami ryzyka bólu lędźwi są ponadto:
- wady postawy – np. skolioza, boczne skrzywienia kręgosłupa, hiperlordoza lędźwiowa, przodopochylenie miednicy;
- otyłość i nadwaga;
- choroby zwyrodnieniowe;
- podeszły wiek;
- ciężka praca fizyczna;
- osłabione mięśnie brzucha i mięśnie przykręgosłupowe, które w prawidłowych warunkach są głównymi stabilizatorami odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Warto zaznaczyć, że w niektórych przypadkach ból lędźwi może wynikać z chorób nerek, co warto zróżnicować.
Ból lędźwi – objawy
Obraz kliniczny w przebiegu bólu lędźwi może być mocno zróżnicowany. Przykładowo może prezentować się następująco:
- dyskopatia, przepuklina kręgosłupa – ból raczej ostry, promieniujący do pośladka, uda lub dalszych odcinków kończyny dolnej, ewentualnie punktowy;
- zwyrodnienia, problemy ze stawami międzywyrostkowymi – ból raczej punktowy i dobrze zlokalizowany, miejscowy;
- problemy mięśniowo-powięziowe – obecność tzw. punktów spustowych, czyli obszarów największego napięcia mięśnia lub powięzi, a tym samym większego natężenia bólu. Zwykle poza punktami spustowymi ból jest raczej rozlany do większego obszaru, bywa tępy, choć może przy tym promieniować (jednak na mniejszą skalę, niż przy dyskopatiach);
- choroby nerek – ból jest raczej ostry i występuje tylko po jednej stronie kręgosłupa. Nasila się podczas uderzania w nerki (tzw. objaw Goldflama).
Po samych objawach nie da się jednak ocenić, co rzeczywiście jest przyczyną bólu lędźwi. To jedynie sugestie, które mogą zawęzić nieco obszar diagnostyczny. Niezbędne jest wykonanie dalszych, bardziej szczegółowych badań.
Zobacz również: Zwyrodnienie kręgosłupa -rehabilitacja.
Diagnostyka bólu lędźwi
Bóle lędźwi wymagają przeprowadzenia szczegółowego wywiadu zdrowotnego. Następnie wykonuje się badania i testy funkcjonalne, m.in.:
- test Laseque’a:
- test Slump;
- ocenę siły mięśniowej;
- ocenę zakresu ruchomości kręgosłupa i stawów biodrowych;
- test Patricka:
i wiele innych, w zależności od podejrzeń lekarza lub fizjoterapeuty.
Istotne informacje dotyczące kondycji tkanek odcinka lędźwiowego kręgosłupa dostarcza też badanie obrazowe. RTG wykonuje się celem analizy struktur kostno-stawowych, jednak nie jest to złoty standard diagnostyczny, ponieważ nie ukazuje kondycji krążków międzykręgowych, co jest kluczowe w szczegółowej diagnostyce. Z tego względu najczęściej zaleca się wykonanie rezonansu magnetycznego w celu szczegółowej oceny odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Ból lędźwi – leczenie
Bóle lędźwi wymagają leczenia przyczynowego czym zajmuje się najczęściej rehabilitacja. Jeśli więc problemem jest dyskopatia, fizjoterapia skupia się na zwiększaniu stabilizacji kręgosłupa poprzez wzmocnienie m.in. mięśni brzucha i mięśni pośladków. Doraźnie, objawowo można zaś rozluźniać bolesne punkty np. terapią punktów spustowych lub suchym igłowaniem.
Z kolei jeśli ból lędźwi wynika z problemów mięśniowo-powięziowych, stosuje się techniki i metody takie jak: rolfing, terapia punktów spustowych, masaż (np. masaż funkcyjny, masaż poprzeczny, masaż tkanek głębokich), suche igłowanie, kinesiotaping. Do domu pacjent powinien otrzymać zestaw ćwiczeń wzmacniająco-rozluźniających, dzięki którym efekt terapii zostanie podtrzymany długoterminowo. Z kolei ewentualne choroby nerek, dające bóle lędźwi, leczy się za pomocą farmakoterapii i dietoterapii.
W terapii bólu lędźwi, oprócz fizjoterapii i modyfikacji stylu życia, pomocne jest też wsparcie organizmu odpowiednią suplementacją. Warto rozważyć przyjmowanie preparatów zawierających kolagen i kwas hialuronowy, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie struktur chrzęstnych i tkanki łącznej. Dodatkowo zaleca się witaminę D w połączeniu z witaminą K, co sprzyja utrzymaniu zdrowia kości oraz prawidłowej mineralizacji układu szkieletowego. Takie postępowanie stanowi cenne uzupełnienie kompleksowej terapii i wspiera jej skuteczność.
Zostaw komentarz