Zerwany mięsień półbłoniasty to poważna i często występująca kontuzja. Najczęściej wiąże się z błędami technicznymi podczas wykonywania ćwiczeń, uprawianiem sportu oraz znacznym osłabieniem mięśni grupy kulszowo-goleniowej, czyli grona mięśni znajdujących się na tylnej części uda. Całkowite zerwanie mięśnia półbłoniastego jest wskazaniem do operacji, a także do rehabilitacji.
Zerwany mięsień półbłoniasty – przyczyny
Do zerwania mięśnia półbłoniastego może dojść w sytuacji, gdy na skurczony mięsień zadziała bardzo duża siła rozciągająca, gdy rozluźniony mięsień ulegnie zbytniemu wydłużeniu, a także gdy dojdzie do nagłego urazu. Przyczynami są więc zwłaszcza wypadki komunikacyjne czy uprawianie kontuzjogennych sportów. Czynnikami ryzyka są natomiast:
- unikanie rozgrzewki przed aktywnością fizyczną;
- wcześniejszy uraz tylnej grupy mięśni uda;
- brak elastyczności mięśni, np. wskutek niedoboru takich związków jak kolagen, elastyna i kwas hialuronowy;
- zaburzony balans siły mięśniowej pomiędzy mięśniami prostownikami i mięśniami zginaczami stawu kolanowego i stawu biodrowego;
- rozciąganie mięśni kulszowo-goleniowych bez elementów ich wzmacniania;
- siedzący tryb życia powodujący znacznie osłabienie mięśnia półbłonianstego;
- wykonywanie ćwiczeń na mięśnie prostowniki stawów biodrowych ze zbyt dużym obciążeniem bądź nie zachowując prawidłowej postawy i techniki ćwiczeń;
- unikanie rozciągania mięśnia półbłoniastego i skupianie się wyłącznie na jego wzmacnianiu, wskutek czego staje się silny, lecz krótki. Wówczas każda gwałtowniejsza siła rozciągająca może doprowadzić do urazu.
Mięśnie grupy kulszowo-goleniowej należą do bardziej kontuzjogennych.
Zerwany mięsień półbłoniasty – objawy
Mięsień półbłoniasty rozpina się między guzem kulszowym a kością piszczelową. Wchodzi w skład mięśni kulszowo-goleniowych i odpowiada głównie za prostowanie i przywodzenie stawu biodrowego. Dodatkowo zgina podudzie w stawie kolanowym oraz rotuje je w kierunku wewnętrznym. Co więcej, jest najsilniejszym mięśniem prostownikiem uda. Dlatego zerwanie mięśnia półbłoniastego znacznie upośledza czynność kończyny dolnej. Charakterystycznymi objawami są:
- niemożność lub dużego stopnia utrudnienie w wykonywaniu wyprostu stawu biodrowego. Pacjent nie jest w stanie wstać z pozycji siedzącej, zaburzony zostaje również chód i utrzymywanie pozycji stojącej, jako że mięsień ten jest jednym z mięśni stabilizacji centralnej ciała;
- silny ból w tylnej części uda, nasilający się jeszcze bardziej podczas wykonywania ruchów aktywujących mięśnie kulszowo-goleniowe;
- zaczerwienienie, zasinienie tylnej części uda;
- zanik wyczuwalnego pod skórą przebiegu mięśnia półbłoniastego;
- niemożność lub dużego stopnia utrudnienie w wykonywaniu zgięcia stawu kolanowego. Pacjent nie jest w stanie kucnąć i wstać z pozycji kucznej.
Obraz kliniczny może różnić się w zależności od tego, czy doszło do zerwania całkowitego czy jedynie części włókien mięśniowych.
Diagnostyka
Najszybszym i najmniej inwazyjnym badaniem diagnostycznym jest USG. Za pomocą ultrasonografu można ocenić z dużą dokładnością przebieg wszystkich mięśni grupy tylnej uda i wskazać miejsce zerwania mięśnia półbłoniastego. Warto także wykonać rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową mięśni kulszowo-goleniowych. Podejrzenie zerwania tego mięśnia wystawia się na podstawie obserwowanych objawów i kilku prostych testów funkcjonalnych oceniających czynność mięśnia półbłoniastego.
Zerwany mięsień półbłoniasty – leczenie
W przypadku zdiagnozowania całkowitego zerwania mięśnia półbłoniastego wskazane jest jego ponowne przyszycie. Operacja naprawcza powinna odbyć się w ciągu 2 tygodni od momentu zerwania mięśnia. Wówczas pacjent będzie mieć największe szanse na całkowity powrót do zdrowia i pełnej sprawności. Po operacji zalecana jest rehabilitacja.
Na rehabilitację składa się m.in. terapia manualna, suche igłowanie, mobilizacja blizny pooperacyjnej, kinesiotaping oraz zestaw indywidualnie dobranych ćwiczeń (pacjent musi wykonywać je również w domu). Ćwiczenia zmieniają się w zależności od etapu po operacji. Muszą być dobrane w taki sposób, aby nie doszło do ponownego zerwania osłabionego mięśnia. Początkowo są to ćwiczenia wzmacniające izometryczne, kształtuje się równowagę i reedukuje chód. Następnie dąży się do przywrócenia stabilizacji centralnej i właściwej ruchomości w stawach.
Powrót do zdrowia trwa kilka miesięcy, co zależy od poziomu aktywności przed kontuzją oraz wieku i stanu zdrowia pacjenta. Przy wcześnie wdrożonej operacji i rehabilitacji rokowania są dobre. Wzrastają u zdrowych osób młodych, np. aktywnych fizycznie czy sportowców.
Zostaw komentarz