Ból kolana to jedna z częściej występujących przypadłości. Dotyczy zarówno u sportowców i osób aktywnych fizycznie, jak i u tych prowadzących siedzący tryb życia. Staw kolanowy jest największym i najbardziej złożonym stawem w całym ciele człowieka, dlatego mnogość możliwych przyczyn problemów nierzadko przysparza wielu kłopotów diagnostycznych. Z bólem kolana należy udać się do ortopedy oraz fizjoterapeuty.
Staw kolanowy – anatomia
Staw kolanowy jest stawem zawiasowym, łączącym kość udową z kością goleni znaną jako kość piszczelowa. Węższa kość podudzia, nazywana kością strzałkową, znajduje się równolegle po zewnętrznej stronie piszczeli. Z przodu stawu kolanowego lokalizuje się natomiast rzepka, będąca w przebiegu ścięgna mięśnia czworogłowego uda i poprawiająca jego mechanikę na przedniej części kolana. Powierzchnie stawowe pokrywa chrząstka stawowa, stanowiąca gładką warstwę ochronną. Wewnątrz stawu kolanowego, między kością udową i kością piszczelową, znajdują się dwie poduszki chrzęstne – łąkotki. Pomagają równomiernie rozłożyć nacisk wywierany przez kość udową na piszczel.
Kluczowymi elementami anatomicznymi stawu kolanowego są: torebka stawowa oraz silnie rozwinięty system więzadłowy. Celem ich wszystkich jest przede wszystkim stabilizacja kolana.
Ból kolana – przyczyny
Przyczyny bólu kolana można podzielić na 3 podstawowe grupy:
- zmiany wewnątrzstawowe – martwica kostno-chrzęstna, rozmiękanie chrząstki stawowej rzepki, chondromalacje, idiopatyczna martwica kości, wady postawy (kolana koślawe, kolana szpotawe), przerost ciała tłuszczowego Hoffy, zapalenie błony maziowej stawu, uszkodzenia więzadeł stawu kolanowego, zwężenie szpary stawu kolanowego;
- zmiany okołostawowe, lecz powiązane bezpośrednio ze stawem – choroba Osgood-Schlettera, zapalenie kaletek maziowych (np. przedrzepkowej, podrzepkowej), zapalenie więzadła rzepki, torbiel Bakera, zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej, choroba Pellegriniego-Stieda;
- choroby ogólnoustrojowe – artropatie, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, infekcje wirusowe i bakteryjne o charakterze ogólnoustrojowym lub układowym, gruźlica kolana, przewlekła terapia glikokortykoidami lub lekami immunosupresyjnymi.
Możliwych przyczyn jest tak wiele, że rozpoznanie ich nierzadko przysparza lekarzom i fizjoterapeutom sporo problemów. Tym bardziej, że także obraz kliniczny bólu kolana może być różnorodny nawet przy tej samej jednostce chorobowej.
Diagnostyka bólu kolana
Zdjęcia rentgenowskie (RTG) dotyczące zmian w układzie kostnym stawu kolanowego na ogół nie przysparzają trudności diagnostycznych. Kłopotliwa natomiast może być interpretacja zdjęć RTG procesów chorobowych dotyczących struktur wewnątrzstawowych. Przyczyną tego jest fakt, że zmiany w obrazie RTG pojawiają się później niż dolegliwości bólowe. Bardziej czułym badaniem jest rezonans magnetyczny. Poza badaniami obrazowymi zaleca się wykonanie prostych testów funkcjonalnych, które często mogą w kilka minut dostarczyć bardzo duzo cennych informacji. Przykładowe testy funkcjonalne:
- oceniające łąkotki – test Apleya, objawy Payra, objaw Childressa;
- oceniające więzadła – test Lachmanna, test szuflady przedniej, test szuflady tylnej;
- badające siłę mięśniową – test Lovetta;
- oceniające rzepkę – objaw Zohlena, balotowanie rzepki, test Dreyera.
Poniżej możemy zobaczyć jak wygląda test Apleya, który jest bardzo pomocny w diagnostyce stawu kolanowego na przykładzie badania przeprowadzonego u jednego z naszych pacjentów Centrum Fizjoterapeuty:
Zaleca się połączenie kilku metod diagnostycznych. W skrajnych przypadkach konieczna jest artroskopia diagnostyczna, która może stać się jednocześnie artroskopią naprawczą.
Ból kolana – leczenie
Leczenie bólu kolana jest przeważnie trudne i czasochłonne. Aby utrzymać stawy kolanowe w zdrowiu i łagodzić objawy schorzeń przewlekłych, należy przede wszystkim utrzymać równowagę układu mięśniowego i elementów stabilizujących. W tym celu zaleca się wizytę u fizjoterapeuty. Manualnie rozluźni on zbyt napięte struktury (za pomocą takich metoda jak m.in. suche igłowanie, masaż tkanek głębokich, masaż funkcyjny, mobilizacje stawowe) i przywróci w nich balans, co w znacznym stopniu zmniejszy lub usunie dolegliwości bólowe. Aby jednak utrzymać ten efekt, pacjent otrzymuje zestaw zaleceń do domu, których musi przestrzegać. Zwykle są to ćwiczenia wzmacniające i rozluźniające – nie tylko kolana, ale i całego ciała. Ważne jest bowiem, że napięcia czy osłabienia w obrębie stóp, brzucha i innych partii ciała mogą oddziaływać na kondycję kolan.
Dodatkowo, zaleca się korekcję wszelkich wad postawy, zwłaszcza stóp i kręgosłupa, zmianę butów na ergonomiczne oraz naukę właściwej techniki ćwiczeń i pozycji w pracy zawodowej. Pomocniczo stosuje się również kinesiotaping.
W stanach ostrych (urazy stawu kolanowego) postępowanie jest nieco inne – wstępnie opiera się na systemie RICE. Z kolei przy degeneracjach chrząstki stawowej, warto rozważyć terapię komórkami macierzystymi, która jest jedyną znaną metodą leczenia przyczynowego. Jako uzupełnienie leczenia bólu kolan zaleca się regularną suplementację kwasu hialuronowego, kolagenu i witaminy D, a także redukcję masy ciała (jeśli występuje otyłość).
Zostaw komentarz